TARIM ŞURALARI SONUÇ BİLDİRGELERİ

1. Tarım Şurası Sonuç Bildirgesi

25-27 Kasım 1997

1. Türk tarımının ihtiyaç duyduğu atılımın gerçekleştirilmesinde kamu ve özel sektör kuruluşlarının etkinliğini artırmak ve gerekli düzenlemeleri yapmak bakımından aşağıda belirtilen Yasa değişikliklerin yapılması ve/veya yeni yasaların çıkarılması ile ilgili tavsiye karaları alınmıştır;

-Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Bakanlık Yetki Görev ve Sorumluluklarını Belirleyen Kanun Hükmündeki Kararname’nin yasalaşması

-Mera Kanunu

-Tarım Ürünleri Sigortası Kanunu

-Tarım Çerçeve Kanunu

-Toprak Kanunu

– Üretici Birlikleri Kanunu

-Toptancı Haller Kanunu

– Çeşit Koruma Kanunu

– 308 Sayılı Tohumlukların Tescil ve Sertifikasyonu Hakkındaki Kanun

– 6968 Sayılı Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Kanunu

-Gıdaya İlişkin 560 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname

2. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın merkez ve taşra teşkilatının yeniden yapılandırılması. Bu Bakanlığın görev alanına giren ancak başka bakanlıklarda olan yetkilerin devrinin sağlanması,
3. Toprak ve su kaynaklarının korunması ve erozyonun önlenmesi gibi konularda faaliyet gösterecek yeni bir Genel Müdürlük kurulması,
4. Tarım alanlarının tarım dışı amaçlarda kullanımının etkin bir biçimde önlenmesi gereği olarak toprak kanunun su ve toprağın korunmasına yönelik diğer tedbirleri kapsayacak şekilde süratle uygulamaya konulması,
5. Tarımsal faaliyetler görev yapan tarım e Köy İşleri Bakanlığı ile diğer kamu ve özel sektör kuruluşları arasında gerekli koordinasyonun sağlamak üzere konu ve ürün bazında oluşturulan danışma kuruluşlarına işlerlik kazandırılması ve gerekirse yeni danışma kurullarının kurulması,
6. Üretimden pazarlamaya kadar görev yüklenebilecek üretici örgütlerinin yaygınlaştırılmasını sağlamak amacıyla Ürün bazında üretici birlikleri kurulması,

7.Toprak ürü ve sulama haritaları uzaktan algılama sistemi gibi tekniklerden yararlanılarak tarım istatistiklerinin sağlıklı bir baza oturtulması,

8. Optimum büyüklükte tarım işletmelerinin kurulması ve geliştirilmesi ile ilgili özendirici tedbirler alınmalı, bu işletmelerin sürekli olarak faal durumda bulunması sağlanmalıdır. Bu çerçevede işletmelerin mira yoluyla parçalanmasını önlemek ve arazi toplulaştırmasını sağlamak üzere ilgili kanunlarda değişiklik yapılması,

9.Ülkemizde ürün pazarlanmasında önemli bir kapasiteye ulaşan özel sektörün üreticilerimizle Sözleşmeli üretim yapılmasının sağlanmak üzere gerekli tedbirlerin alınması,

10. Tarımsal ürünlerin ithalat ve ihracatında ihtisas gümrüklerinin laboratuvarların oluşturulması,

11.Kamu yayım hizmetlerinin yerel yönetimler ve üniversitelerle de işbirliği kurulmak suretiyle üreticilerimize teknik bilgilerin zamanında ve mahallinde ulaştırılması amacıyla gerekli düzenlemelerin yapılması, yayım çalışmalarının her aşamasında çiftçilerin karar süreçlerine katılmasının sağlanması.

12.Tarımsal yayımda kamu dışındaki potansiyeli harekete geçirerek çiftçi örgütleri, özel sektör, danışmanlık firmaları ve gönüllü kuruluşlardan oluşan kamu dışı yayım faaliyetlerinin desteklenmesi ve çoğulcu bir yayım yapısının gerçekleştirilmesi

13.Hayvancılığın geliştirmesini sağlayacak tedbirleri alarak damızlık üretimin yaygınlaştırılması için soy kütüğü kayıtlarının tutulduğu için nüve damızlık işletmelerinin kurulması,

14. Ürün borsalarının geliştirilmesi ve ürünlerin borsalarda pazarlanmasının yaygınlaştırılması bu arada öncelikle kurulması, pamukta olmak üzere vadeli işlem piyasasının geliştirilmesi,

15.Köylü/çiftçi/üretici tanımının açık olarak yapılaması ve ekonomik işletme büyüklüğü tespit edilerek üreticiye kimlik kartı verilmesi,

16. Türk tarımı için desteklemelerin devam etmesi büyük önem taşımaktadır. Ancak günü şartlarına ve ihtiyaçlarına cevap verecek etkili bir tarımsal destekleme modelinin geliştirilmesi ve uygulanması yen, destekleme politikalarımızda akılcı bir seçenek olarak dikkate alınması.

17.Dinamik destekleme modelleri çerçevesinde devlet desteği nitelik değiştirilmeli, destekler üretim, işleme ve pazarlama aşamalarını kapsayacak bir bütünlük içerisinde serbest fiyat mekanizmasının işlemesini sağlayacak şekilde özellikle karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olduğumuz ürünleri için verimliliğin ve teknik alt yapının geliştirilmesine yönelinmesi.

18.Bu amaçlar doğrultusunda diğer ülkelerin deneyimleri de dikkate alınarak mevcut destekleme modeli yerine PRİM SİSTEMİ uygulamasına aşamalı olarak geçilmesi,

19. Prim Siteminin desteklenmesi için gerekli olan kaynak bütçeye konmalıdır. Uzun vadede ise kendi kendini finanse eden ve Avrupa Birliği Ülkelerine örneği olan FEOGA benzeri bir fonun oluşturtulması,
20. Tarım Destekleme Kurulu’nun yaptığı yararlı çalışmalar dikkate alınarak bu kurulun tarımsal destekleme kararlarının belirlenmesi ve izlenmesinde koordinasyon görevini sürdürmesi,
21. Gübre destekleme ödemeleri için 1998 yılı bütçesine tahsis edilen ödeneğin yeterli olabilmesi ve sistemin daha sağlıklı işleyebilmesi için destekleme miktarının maktu olarak belirlenmesi ve desteklemenin üretici ve dağıtıcı kuruluşlara avans olarak ödenmesine devam edilmesi,

22.Tohumcuğulun geliştirilmesi için gerekli, işlemlerin etkili olarak yürütülebilmesi için yetersiz olan bugünkü mevzuat ve yönetmelikler taraf olduğumuz uluslararası anlaşmalarda dikkate alınarak günü şartlarına uygun hale getirilmesi,

23. Ziraat Bankasının mali yükünü artıran devletçe verilmiş görevlerden arındırılması ve sadece tarımsal kredilendirmeye ağırlık verecek şekilde yapılandırılması,

24.Ziraii kredi faiz oranlarının enflasyonun düşüşüne paralele olarak yediden gözden geçirilmesi,

25.Tarımsal ürünlere ve tarımsal girdilere uygulanmakta olan KDV oranlarının yeniden gözden geçirilerek düşürülmesi,

26. Kimyasal girdilerin toprak ve su kaynaklarının kirletmesini önleyici tedbirlerin alınması önerilmiştir.

2. Tarım Şurası Sonuç Bildirgesi

29 Kasım-1 Aralık 2004

1. Doğal kaynakların envanterinin çıkarılması
2. Doğal kaynakların erozyon, kirlenme ve yanlış kullanımı önleyici tedbirlerin alınması,
3. Gen kaynakları ve biyolojik çeşitliliğin korunması,
4. Mera ıslah çalışmalarının tamamlanması,
5. ‘Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu’nun çıkarılması,
6. Arazi kullanım planlarına uygun olarak mutlak tarım arazilerinin korunması,
7. Basınçlı sulamanın yaygınlaştırılması,
8. Toplulaştırma çalışmalarının hızlandırılması,
9. Tarım havzalarının oluşturulması,
10. İşletme ölçeklerinin optimum düzeye getirilmesi,
11. Tarım- sanayi- pazar entegrasyonunun sağlanması
12. Yüksek kaliteli tohumluk, fide ve fidan ihtiyacının öncelikle yurtiçi üretimle karşılanması ve kullanımının teşvik edilmesi,
13. Sözleşmeli üretimin geliştirilmesi,
14. Sürdürülebilir üretim teknikleri ve biyolojik mücadele yöntemlerinin yaygınlaştırılması,
15. Et, süt ve su ürünlerinin kalite standartlarını belirlenmesi ve bu standartlara uygun üretimin sağlanması,
16. İhtisas işletmelerinin özendirilmesi,
17. Hayvan sağlığı ve refahı için gerekli mevzuat düzenlemesinin yapılması, gelecek 10 yıl içerisinde hayvan hastalıkları ile ilgili kontrol ve eradikasyon programlarının tamamlanması,
18. Çiftlikten- sofraya gıda zincirinin incelenerek gıda güvenliğini sağlayacak gıda güvenliğini sağlayacak mevzuat düzenlemesi ile uygulama yöntemlerinin belirlenmesi,
19. e-tarım ticaretinin geliştirilmesi,
20. Tarımsal desteklerin, tarımın yapısal problemlerinin çözümüne katkıda bulunacak şekilde düzenlenmesi,
21. Doğrudan gelir desteğinin tarımsal destekler içindeki payının azaltılarak sadece seçilen belli ürünlerde çok amaçlı olarak uygulanması,
22. DTÖ kuralları çerçevesinde prim ödemelerinin maksimum düzeyde uygulanması ve gerektiğinde Fark Ödeme Sistemine dönüştürülmesi,
23. Hayvancılık desteklerinin artırılması ve sürekliliğinin sağlanması,
24. Uzun dönemde, örgütlü, ekonomik büyüklükte ve ileri teknolojiyi kullanan hayvancılık işletmelerinin oluşturulması
25. Tarımsal desteklerin GSMH içerisindeki payının 2 yıl içerisinde %2’ye yükseltilmesi ve daha sonra artırılması,
26. Tarım ürünleri sigortalarının ülke genelinde yaygınlaştırılması ve mal sigortalarının yanı sıra can sigortalarının da geliştirilmesi,
27. Kırsal alanda yaşayanların girişimcilik yeteneklerinin artırılması,
28. Tarım ve Köyişleri Bakanlığının yüklendiği yeni fonksiyonlar göz önüne alınarak yeniden adlandırılması,
29. Bakanlığa bağlı olarak ‘Kırsal Kalkınma Genel Müdürlüğü’nün kurulması,
30. Ulusal programda öngörüldüğü gibi bakanlık tarafından AB ölçütlerini dikkate alarak ‘Kırsal Kalkınma Stratejisi’nin hazırlanması,
31. İlköğretim müfredatına ‘Tarım’ dersinin konulmasının sağlanması,
32. Tarımsal öğretim ve araştırma alanında üniversite-bakanlık-özel sektör-sivil toplum örgütleri arasındaki işbirliğinin güçlendirilmesi,
33. Üretici örgütlenmesinin dağınık yapısının önlenmesi amacı ile kooperatiflerin bir ulusal birlik altında toplanması,
34. AB Ortak Tarım Politikasının gerektirdiği ’ Ödeme Kurumu’ başta olmak üzere gerekli tüm idari yapıların tamamlanması,
35. AB ile müzakere sürecine hazırlık amacı ile Bakanlığın uzman kadrosunun güçlendirilmesi,
36. Dünya Ticaret Örgütü DOHA müzakerelerine aktif katılım sağlanması ve hassas ve özel ürünler ile gıda güvenliği açısından önem taşıyan ürünlerimizin etkilenmesi önlenmelidir.

3. Tarım Şurası Sonuç Bildirgesi

18-21 Kasım 2019

1) Tarım ve orman politikalarının; stratejik üretim ve sürdürülebilirlik ilkeleri temel alınarak oluşturulması, bütüncül ve entegre bir yöntemle hayata geçirilmesi,

2) Tarım sektörünün yapısını iyileştiren, doğal kaynakları ve çevreyi koruyan, en az üç yıllık dönemi kapsayacak, aktif çiftçi odaklı, üretim, kalite, ulaşılabilir fiyatlar ve sürdürülebilirliği esas alan yönlendirici bir destekleme sisteminin oluşturulması,

3) Tarımsal işletmelerde küçük, orta ve büyük ölçekli işletme tanımlarının yapılarak faaliyetlerin planlanması,

4) Sürdürülebilirlik, verimlilik ve rekabet ilkelerine dayalı, birim sudan maksimum faydayı sağlayacak, tarımsal üretim planlamasının bir devlet politikası haline getirilerek güvence altına alınması,

5) Arazi toplulaştırma ve sınıflandırma projelerinin hızlandırılarak on yıl içerisinde tamamlanması, toprak bilgi sistemine dayalı tarımsal arazi kullanım planlarının hazırlanması,

6) Atıl tarım arazilerinin üretime kazandırılması için arazi bankacılığı ve birlikte üretim gibi alternatif modellerin oluşturularak yaygınlaştırılması, miras mevzuatı geliştirilerek tarım arazilerindeki intikal sorununun çözülmesi,

7) Uzun vadede ortaya çıkabilecek olan risklerin bertaraf edilmesi, ürün çeşitliliği, dış ticarette sürekliliği sağlama, ürün maliyetlerinin düşürülmesi ve en önemlisi Jeopolitik siyaset açısından yabancı ülkelerde stratejik anlamda üretimin teşvik edilmesi için arazi kiralamalarının devam edilmesi, uluslararası tarım ve orman faaliyetlerinin kurumsal altyapıya kavuşturulması,

8) Tüm ilgili kurum ve kuruluşlarla etkin işbirliği yapılarak tohumdan sofraya dijital değer zincirinin kurulması, tarım sayımının yapılması ve güncellenebilir veri tabanının oluşturulması,

9) Serbest piyasa düzeni içerisinde tarımsal ürünlerde fiyat spekülasyonlarının önüne geçilmesi için stok takip sisteminin oluşturulması, gıda depolarında izlenebilirliğinin sağlanması,

10) Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuğu kapsamındaki ürünlerin artırılması, sistemin geliştirilmesi, lisanslı depo işletmelerince tarım ürünlerine dayanılarak oluşturulan elektronik ürün senetleri ticaretinin yaygınlaştırılması,

11) Aile işletmeciliğinin sürdürülebilirliğini sağlamak için kadın ve gençlerde girişimciliğin desteklenmesi,

12) Bitki ve hayvan hastalıkları ile etkin mücadelede yerli ilaç ve aşı üretiminin teşvik edilmesi,

13) Buzağı ölümleri ve döl verimi istatistiklerinde uluslararası ortalamalara ulaşılması,

14) Kırmızı et sektöründe küçükbaş hayvan eti tüketiminin özendirilmesi ve pazar payının artırılması,

15) Küçük ve büyükbaş hayvancılıkta halk elinde ıslah ve benzeri projelerle yerli ırklarımızın muhafaza ve ıslahına yönelik çalışmaların artırılması,

16) Mera hizmetlerinin yürütülebilmesi, mera niteliği taşıyan alanların tespit ve tahdit çalışmalarının ivedilikle tamamlanması, üreticiler ve üretici örgütlerine tahsis edilmesi, mera ıslahında kullanılacak bitki tohumları geliştirme çalışmalarının teşvik edilmesi,

17) Büyükşehir belediyelerinde mahallelerin kırsal ve kentsel olarak yeniden yapılandırılması, kırsal mahallelerde köy tüzel kişiliği yapısının korunması, kırsal yaşamın Tarım ve Orman Bakanlığı bünyesinde bütüncül ve entegre bir bakış açısıyla koordine edilmesi,

18) Su ürünlerinde balık işleme sektörünün geliştirilmesi, pazarlama ve marka tescilinin desteklenmesi, ihracatın ve yerli tüketimin artırılması,

19) Yetiştiricilikte ve avcılıkta alternatif su ürünleri türleri ile üretim ve verimliliğin sürdürülebilirlik ilkeleri çerçevesinde artırılması,

20) Tarımsal verimliliğin artırılması ve kaynakların daha etkin kullanılması için bilişim teknolojisini tarım sektörüne entegre ederek Akıllı Tarım Uygulamalarının yaygınlaştırılması, Akıllı Tarım konusunda yetişmiş çiftçi/mühendis/ara eleman sayısının özel programlar uygulanarak artırılması,

21) Sertifikalı tohum kullanımının yaygınlaştırılması çalışmalarına devam edilmesi,

22) Ülkemizin yerel hazinesi olan ata (yerel) tohum çeşitlerinin korunması, geliştirilmesi ve ticarete kazandırılması,

23) Gıda ve yem güvenliği, halk sağlığı, bitki sağlığı, hayvan sağlığı ve refahını sağlamak amacıyla tohumdan sofraya tüm zincirde etkin bir izlenebilirlik sağlanması ve denetim sisteminin etkinliğinin arttırılması,

24) Tarım ve ormancılıkta İklim değişikliği ile önemi daha çok artan meteorolojik bilginin üretimin her aşamasında etkin kullanılması, iklim değişikliğinin etkilerini izlemeye ve araştırmaya yönelik faaliyetlerin arttırılması ve olası etkileri engellemeye yönelik eylem planlarının geliştirilmesi,

25) Toprak ve su kaynaklarının sürdürülebilir yönetim ilkeleri çerçevesinde kullanılması, korunması ve izlenmesinin sağlanması,

26) Ülkemiz su kaynaklarının daha etkin ve daha verimli yönetilebilmesi, ihtiyaç duyulan hukuki alt yapının sağlanabilmesi amacıyla Su Kanununun çıkarılması,

27) Yeni sulama yatırımlarının ve rehabilitasyon projelerinin önümüzdeki 25 yılda tamamlanması, tarımda suyun etkin ve verimli kullanılmasının sağlanması,

28) Ar-Ge ve inovasyonda kaynakların daha etkin kullanılması için kamu, özel sektör ve üniversiteleri de kapsayacak yeni bir kurumsal altyapının oluşturulması,

29) Tarım ve ormancılıkta yerli genetik kaynakların ve biyoçeşitliliğin tespit, korunma, ıslah ve yaygınlaştırılması çalışmalarının artırılması,

30) Tarım ve orman ürünlerinde kalite ve standardizasyon çalışmalarının tamamlanması, sertifikasyon çalışmalarının yaygınlaştırılması,

31) Ülkemizde yetiştirilen ve uluslararası piyasalarda yüksek oranda talep gören tarım, gıda ve ormancılık ürünlerinde ihracat gelirlerini arzu edilen seviyelere çıkarmak için marka, kalite, standardizasyon, tanıtım ve özendirme çalışmalarının desteklenmesi, dünya üretiminde lider konumda bulunduğumuz ürünlerin tanıtım faaliyetlerinin profesyonel düzeyde yapılması ve pazar paylarının artırılması,

32) Tarım ve ormancılıkta iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının yaygınlaştırılması,

33) Tarım ve ormanla ilgili tüm mevzuatın bütüncül olarak değerlendirilmesi, yalın ve çelişkisiz bir mevzuat yapısının oluşturulması,

34) Kayıt, nakliye, hayvan pazarları ve mezbaha alt yapımızın yenilenerek, hayvan hareketlerinde etkin kontrolün sağlanması,

35) Tarımsal girdi ve finansman ihtiyacını karşılayan sözleşmeli bitkisel ve hayvansal üretim modellerinin desteklenmesi ve yaygınlaştırılması,

36) Arı ürünleri üretiminde verimliliğin artırılması ve katma değerli arı ürünlerinin çeşitlendirilmesi, bal harici ürünlerin eğitimlerinin yaygınlaştırılması, tüketiminin artırılması

37) Atık yönetiminde sıfır atık hedefine ulaşmak için geri dönüşüm tesislerinin artırılması, atıkların değerlendirilmesine yönelik Ar-Ge projelerinin desteklenmesi,

38) Coğrafi işaretli ürünler, markalaşma ve katma değerli üretim ile pazar çeşitliliğinin artırılması, coğrafi işaretlerin yönetişim ve denetleme süreçlerinin gözden geçirilerek mevzuatın tamamlanması,

39) Kadastrosu kesinleşen ormanların tapuya tescilinin tamamlanarak, orman sınırı dışına çıkarılacak yerlerin tayin ve tespiti (2/B) çalışmalarında yaşanan mülkiyet sorunlarının giderilmesi,

40) Uluslararası standartlara uygun Ulusal orman envanterinin tamamlanması,

41) Ülkemizin uluslararası arenada orman fidanı üretim ve pazarlama merkezi haline getirilmesi,

42) Ahşap kullanımının yaygınlaştırılması, yapısal ahşap standartlarının belirlenmesi ve ahşap yapı mevzuatının düzenlenmesi,

43) Doğal kaynakların ve biyolojik çeşitliliğin tespit, korunma, geliştirme ve izlenme çalışmalarının sürdürülmesi,

44) Orman köylülerinin gelir seviyelerinin artırılması için odun dışı orman ürünlerinin çeşitlendirilmesi ve tarımsal ormancılığın teşvik edilmesi,

45) Tarımsal üretimde ve ormancılık faaliyetlerinde yenilenebilir enerji sistemleri kullanımının yaygınlaştırılması,

46) Başta çiftçilik olmak üzere Tarım ve Ormancılık sektöründe yürütülen faaliyetler için meslek standartlarının oluşturulması, çiftçilik mesleki eğitim kurumlarının açılması ve eğitim alan gençlerin teşvik edilmesi, tarım ve ormancılıkta mesleki eğitimin geliştirilmesi,

47) Organik ve organomineral gübre üretiminin ve kullanımının teşvik edilerek kimyasal gübre ithalatının ve çevre kirliliğinin azaltılması, biyolojik ve biyoteknik mücadelenin yaygınlaştırılması,

48) Üretici Örgütlerinin girdi temini, üretim ve pazarlama aşamalarında etkinliklerinin arttırılması için yönlendirilmesi,

49) Gıdada bilgi kirliliğinin tanım ve çerçevesinin belirlenmesi, bilgi kirliliği çıkaranlara cezai yaptırım uygulanması için yasal mevzuatın çıkarılması,

50) Beslenme okuryazarlığının artırılması,

51) Gıda kayıp ve israfının önlenmesine yönelik ulusal politikaların geliştirilmesi, ulusal ve uluslararası iş birliklerinin artırılması,

52) Gıdada taklit ve tağşiş cezalarının etkin caydırıcılığı için mevzuatta düzenleme yapılması,

53) Deneyim ve teknik bilgi değişimi amaçlı uluslararası projelerin teşvik edilmesi,

54) Orman içi ve kenarındaki mesken ve işyeri ruhsatlandırılmalarında yangın güvenliği açısından gerekli yasal düzenlemelerin oluşturulması,

55) Orman yangınlarına müdahalede yüksek teknoloji ve yapay zekâ uygulamalarının kullanılması,

56) Kamu kurum ve kuruluşları tarafından yürütülen tarım ve ormancılık faaliyetlerinde denetimli serbestlik kapsamında kamuya yararlı işte çalışma cezası alan hükümlülerin kullanılması,

57) Çölleşme ve erozyonla mücadelenin etkin ve verimli bir şekilde yürütülmesi; uluslararası kuruluşlarla etkin işbirliği yapılması,

58) Tarım sektörünün en önemli problemi olan risk ve belirsizliğin azaltılması için gelir garantili ürün sigortasının çıkarılması,

59) Tarım, orman ve suyun yönetiminin aynı çatı altında toplanmasından doğan sinerjinin bölgesel dinamiklerle en etkin şekilde ekonomiye yansıtılması için bölge veya havza bazlı yönetim modeline geçilmesi,

60) Bir sonraki Tarım Orman şurasının 2024 yılında toplanması önerilmiştir.

IV. TARIM ORMAN ŞÛRASI SONUÇ BİLDİRGESİ

14.05.2025 

IV. Tarım Orman Şûrası Sonuç Bildirgesi’nde yer alan kararlar, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklandı.

Buna göre Şûra Sonuç Bildirgesi şu kararlardan oluştu:

1          Tarımsal üretim planlamasında; bitkisel üretim, hayvansal üretim ve su ürünleri üretimi için stratejik ürün listesi genişletilerek uygulamaya devam edilmeli

2          Bitkisel ürün dış ticaretinde rekabet gücümüzün yüksek olduğu ürünler ile arz fazlası ürünlerin katma değerli ürünlere dönüştürülerek ihracatının arttırılmasına yönelik yeni stratejiler belirlenmeli

3          Meraların korunması ile işgallerin engellenmesinde sadece Tarım ve Orman Bakanlığı’nın sorumlu olmasına imkân sağlayacak mevzuat ve altyapı düzenlemeleri yapılmalı, mera ıslahına yönelik iklim değişikliği vb. güncel gelişmelere göre yeni bakış açıları ile projeler uygulamaya konulmalı

4          “Tarım Odaklı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri” ile “Ar-Ge Merkezleri” kurulmalı ve geliştirilmeli, tarımsal sanayide ürün bazında kümelenme teşvik edilmeli

5          Bitki koruma ürünlerinin üretim ve ruhsat süreçleri iyileştirilmeli, biyolojik ve biyoteknik mücadele yöntemleri yaygınlaştırılmalı, biyolojik bitki koruma preparatlarının ruhsatlandırılması teşvik edilmeli ve kolaylaştırılmalı, uluslararası gelişmeler takip edilerek dünyada yasaklanan bitki koruma ürünleri ülkemizde de yasaklanmalı, MRL değeri çok düşük olan bitki koruma ürünlerinin ruhsatları gözden geçirilmeli

6          Tarım arazilerinin kullanımı etkinleştirilmeli, miras hukuku ile ilgili ikincil mevzuat çalışması ivedilikle yapılmalı, arazi bankacılığı ve bütünleşik üretim sistemi geliştirilmeli, arazi kullanım planları hazırlanarak uygulamaya konulmalı

7          “Kent Tarımı” ve dikey tarım ile ilgili düzenlemeler yapılmalı, şehir merkezlerinde âtıl durumda olan tarım arazilerinin kent tarımında kullanılması için Bakanlık ve yerel yönetimlerin iş birliği yapacağı bir sistem oluşturulmalı

8          “Organize Tarım Bölgeleri” artırılmalı ve geliştirilmeli, jeotermal kaynak potansiyelinin yoğun olduğu yerlerde topraksız kültürle yetiştiriciliğin yapılacağı yeni bölgeler oluşturulmalı

9          Üretici örgütlerinin etkinliği artırılmalı ve ürünün üretiminden tüketiciye ulaşmasına kadar olan tüm süreci kapsayacak şekilde görev almalarını sağlayacak düzenlemeler yapılmalı

10        Havza bazlı desteklerde havzalar, idari sınır yerine tarımsal potansiyele göre belirlenmeli

11        Destekleme ödemelerinde rekabet oluşturacak şekilde diğer finans kurumları da sisteme dâhil edilmeli

12        Küçük işletmelerin ölçeklerinin büyütülmesine ve parsel bütünlüğünün sağlanmasına yönelik arazi bankacılığı sistemi ve finansal mekanizmalar geliştirilmeli

13        Göçer hayvancılık işletmeleri izlenmeli ve kayıt altına alınmasına yönelik sistem ve destekleme modelleri geliştirilmeli

14        Biyoçeşitliliğin korunmasına dair mevzuatın altyapısı tamamlanmalı

15        Deniz ve kıyı biyolojik çeşitliliği biyoçeşitlilik açısından ele alınmalı ve öne çıkarılmalı

16        Genetik kaynaklar korunmalı, sürdürülebilir kullanımı sağlanmalı ve kurumlar arası iş birliği artırılarak envanteri geliştirilmeli

17        Sürdürülebilir orman yönetimi için yapay zekâ destekli izleme ve değerlendirme sistemi kurulmalı, uydu verileri ve yapay zekâ destekli ekosistem izleme ağları genişletilmeli

18        Orman ürünleri sektöründe sürdürülebilir hammadde tedariki ve stratejik ürün geliştirmeye odaklı bir yol haritası oluşturulmalı, hurda ahşap yönetimi için eylem planı hazırlanmalı

19        Ormanlarımızda zarar yapan organizmalarla mücadele için “Entegre Zararlı Yönetimi” ve biyolojik mücadele uygulamaları geliştirilerek, biyolojik mücadele laboratuvarları güçlendirilmeli

20        Türkiye’de arazi kullanımı genelinde iklim nötr hedefi doğrultusunda çalışmalar güçlendirilip, tarımsal ormancılık (Agroforestry) uygulamaları yaygınlaştırılmalı

21        Meralarda ve ormanlarda karbon yutak kapasitesi artırılmalı

22        Orman ekosistemleri iklim değişikliğine karşı dirençli hale getirilmeli, yangın riski belirleme ve erken uyarı sistemleri geliştirilmeli, yangınlara yönelik mevzuat güncellenmeli ve iklim değişikliğine dirençli türler için yayılış modelleri oluşturulmalı

23        Jeopolitik değişimler, küresel krizler ve savaşların gıda fiyatları ve arzında oluşturabileceği fırsatlar ve tehditler değerlendirilmeli, bu koşulların ülkemiz gıda sistemine yönelik olası tehditlerine karşı önlemler alınmalı

24        Tek sağlık yaklaşımı çerçevesinde, gıdalardaki antibiyotik ve pestisit kalıntısının önlenmesi için çok disiplinli ve etkin mücadele sağlanmalı, ulusal tek sağlık politika ve stratejileri için mevzuat ve altyapı çalışmaları gerçekleştirilmesi, ilgili paydaşların katılımı ile “Ulusal Tek Sağlık Koordinasyon Kurulu” oluşturulmalı, tek sağlık eğitim programları yaygınlaştırılmalı

25        Üretici ve tüketicilerde gıda güvenliği farkındalığı artırılmalı; bilgi kirliliği ile etkin mücadele edilmeli

26        Gıda kaybı ve israfının önlenmesi amacıyla tarımsal örgütler ve kurumlar arası iş birliği yapılarak yönetim stratejileri geliştirilmeli, gıda muhafaza yöntemleri geliştirilmeli, gıda bankacılığı desteklenmeli, üretici ve tüketiciler gıda kaybı ve israfının önlenmesiyle ilgili bilgilendirilmeli

27        Endüstriyel biyoteknolojik uygulamaların ülkemizde gelişebilmesi ve yaygınlaşması için mevzuat uyumlaştırılmalı, yerli üretim artırılarak dışa bağımlılığı azaltacak teşvik sistemi oluşturulmalı

28        İklim krizi, afetler, savaşlar ve salgınlar nedeniyle yerel ve kısa tedarik zincirleri geliştirilerek, küresel ve merkeziyetçi tedarik zincirlerine olan bağımlılığın azaltılmasını sağlayacak politikalar geliştirilmeli

29        Hayvancılık işletmelerinin nitelikli işgücü ihtiyacını karşılamak amacıyla çobanlık için sosyal güvence imkânları sağlanmalı, mesleki yeterlilikleri belirlenmeli, “Çoban Akademileri” ve uygulamalı eğitim merkezleri kurulmalı

30        Hayvan hastalıklarına dirençli, adaptasyon kabiliyeti yüksek, üstün verimli ırklar desteklenmeli ve yaygınlaştırılmalı

31        Küçükbaş hayvancılığın toplam kırmızı et üretimindeki payı artırılarak %35 seviyelerine çıkarılmalı ve bu kapsamda destek ve programlar uygulanmalı

32        Hayvansal üretimde yerli üretim hem miktar hem kalite açısından güçlendirilmeli ve yerli hayvan ırkları korunmalı

33        Dijital borsa ve blok zincir tabanlı üretici-tüketici doğrudan satış sistemleri hayvansal ürün piyasalarında aktif hale getirilmeli

34        “Avrupa Yeşil Mutabakatı”na tarım sektörünün uyumu çalışmaları artırılmalı

35        Tarımsal üretim ve arazi kullanım planlamaları güçlendirilmeli, toprak etüt haritalama çalışmaları tamamlanarak dijital veri tabanı (Toprak Bilgi Sistemi) oluşturulmalı

36        Minimum toprak işleme teknikleri yaygınlaştırılmalı, toprağın karbon tutma kapasitesi artırılmalı, organik gübre üretimi için bitki ve hayvan atıkları değerlendirilmeli

37        Kuraklık ve aşırı hava olaylarına karşı erken uyarı sistemleri kurulmalı, dijital tarımsal kuraklık izleme sistemi geliştirilmeli

38        İklim değişikliğinin beklenen etkilerine (kuraklık, yağış ve sıcaklık değişimleri, hastalıklar vb.) dayanıklı bitki çeşit, tür ve hayvan ırklarının tespiti, geliştirilmesi ve kullanımı sağlanmalı

39        Tarım sektöründe yenilenebilir enerji kullanımı artırılmalı ve yeşil büyüme stratejileri geliştirilmeli

40        Kırsal alanların sosyo-ekonomik yapıları, coğrafi konumları ile kent merkezlerine olan uzaklıklar dikkate alınarak yakın ve uzak kırsal alanlar, destek ve hibe programları ile önceliklendirilerek desteklenmeli

41        Kırsalda sürdürülebilir yaşam koşullarının iyileştirilmesi için başta sağlık, eğitim, ulaşım, iletişim ile sosyal ve kültürel imkanlar olmak üzere sunulan hizmetler geliştirilmeli

42        Kırsal alanda ve tarım sektöründe çalışan kadın ve genç çiftçiler devlet destekli olarak sosyal güvenlik kapsamına alınmalı

43        Tarımsal amaçlı örgütlerin tarım sektöründe daha etkin ve sürdürülebilir olmaları için ilgili mevzuat yeniden düzenlenmeli

44        Tarım ve kırsal kalkınma politikalarında kurumlar arası eşgüdüm Tarım ve Orman Bakanlığı koordinasyonunda sağlanmalı, kaynakların daha verimli kullanılmasına yönelik bütüncül bir yaklaşım benimsenmeli

45        Balıkçılık ve su ürünleri sektörünün kamu yönetimi yapısı güçlendirilmeli, su ürünlerine ilişkin görevler farklı kurum ve birimlerden alınarak tek çatı altında toplanmalı

46        Su ürünleri sektöründe güçlü bir üretim, işleme ve pazarlama yapısı oluşturulmalı; avcılık ve yetiştiricilik faaliyetlerinde sürdürülebilirliği esas alan, planlı ve dengeli bir gelişim teşvik edilmeli

47        Su ürünleri stokları koruma-kullanma dengesi gözetilerek yönetilmeli; ülke suları dışındaki balıkçılık faaliyetleri güçlendirilmeli ve kontrol ile denetim faaliyetlerinin etkinliğini artırmak için yetkilendirilmiş ayrı bir “Su Ürünleri Koruma Memurluğu” yapısı oluşturulmalı

48        Balıkçı barınakları iyileştirilmeli ve bu alanların yönetim yapısı güçlendirilmeli

49        “Su Kanunu” ve “Taşkın Kanunu” mevzuat altyapısı tamamlanmalı

50        Su ile ilgili kurum ve kuruluşların yetki, görev ve sorumlulukları yeniden gözden geçirilmeli; su yönetimi, merkezi ve entegre bir yapıya kavuşturulmalı

51        Yağmur suyu hasadı, gri su, arıtılmış atık su gibi alternatif su kaynakları değerlendirilmeli ve buna ait yasal altyapı geliştirilmeli

52        Su tasarrufu ve verimliliği artırılarak 2030 yılına kadar kişi başı günlük su kullanımı 150 litreden 120 litreye düşürülmeli

53        Açık kanal sulama sistemleri kapalı basınçlı sistemlere dönüştürülmeli ve sulama randımanı 2030 yılına kadar %60’a çıkarılmalı

54        Taşkın ve kuraklık gibi aşırı hava olaylarına karşı tahmin ve erken uyarı sistemleri ve 25 havzada “Kuraklık Karar Destek Sistemleri” kurulmalı ve yaygınlaştırılmalı

55        Ülke genelinde sektörel su tahsisi çalışmaları tamamlanmalı, takibi ve güncellenmesi sağlanmalı

56        Ulusal düzeyde “Kurakçıl Peyzaj Strateji Belgesi” hazırlanmalı, peyzaj alanlarında daha az su tüketen, kuraklığa dayanıklı su tüketimi düşük bitki türlerinin kullanımı yaygınlaştırılmalı, kurakçıl peyzaj alanları arttırılmalı, peyzaj projeleri için su tüketimi sınırlayıcı yasal düzenlemeler getirilmeli

57        Nehir havzalarının tamamında “Ulusal Taşkın Tahmini ve Erken Uyarı Sistemi” kurulmalı ve etkin bir şekilde yönetilmeli

58        2030 yılına kadar içme suyu şebekelerindeki kayıplar %32’den %25’e indirilmeli

59        Yeraltı suyu rezervleri korunmalı, su kullanım etkinliği artırılmalı

60        Tarım-sanayi-lojistik üçgeninde tarım-gıda değer zinciri paydaşlarının bir araya geldiği kümelenme modeli teşvik edilmeli

61        Tarım gıda ürünlerinin lojistiğinde daha güvenli ve sürdürülebilir lojistik çözümler sunmak için kara yolu taşımacılığına olan bağımlılığı azaltarak karbon ayak izi daha az olan demir yolu ve deniz yolu taşımacılığı yaygınlaştırılmalı

62        Tarıma dayalı sanayi tesisleri, tarımsal üretim alanlarına yakın ve uygun sanayi bölgelerinde konumlandırılmalı; stratejik özelliğini yitiren tesisler doğru alanlara yönlendirilmeli

63        Pandemi ve afet deneyimlerinden yola çıkarak, yerli üretimle kritik ürün tedarikini güvence altına alacak acil durum planları hazırlanmalı

64        Bölge ve ürün bazında gerekli araştırmalar yapılarak yer altı depoları, kullanılmayan maden ocakları vd. doğal soğuk hava depolama olanaklarından yararlanılmalı

65        Tarım ve sanayi entegrasyonunun güçlendirilmesi için “Organize Tarım Bölgeleri” ve “Lojistik Merkezler” ile entegrasyonu sağlanmalı, pazarlama süreçleri tek çatı altında toplanmalı, tarıma uygun olmayan araziler sanayi ve lojistik amaçlı olarak kullandırılmalı

66        Tarım-sanayii entegrasyonu artırılmalı ve sürekliliği açısından kooperatif yapısı geliştirilmeli, tarım satış kooperatifleri ve birliklerin faaliyetleri bu kapsamda etkinleştirilmeli

67        Kablosuz ağ teknolojileri, geniş bant ve mobil ağ teknolojilerinin kırsal alanlarda yayılımı artırılmalı, kırsal alanlarda telekomünikasyon altyapısı güçlendirilmeli

68        “Tarımsal Gözlem Uydu Ağı” gerçekleştirilmeli, tarımsal üretime yönelik yapay zekâ destekli tahmin ve izleme sistemleri geliştirilmeli

69        Dijital tarım, yapay zekâ ve ileri tarım teknolojileri ile ilgili araştırmaların yürütüleceği ve koordine edileceği bir araştırma enstitüsü görevlendirilmeli

70        “Ulusal Dijital Tarım Veri Bankası” kurulmalı ve güçlendirilmeli, tarımsal uzaktan algılama ve görüntüleme teknolojileri için ulusal strateji belgesi hazırlanmalı, “Tarımsal Blokzincir Altyapısı” başlatılmalı

71        Tarımsal işletmelerde dijital tarıma yönelik eğitim altyapısı iyileştirilmeli, çiftçilere ve tarım sektöründeki diğer paydaşlara yönelik dijital tarım okur-yazarlığı eğitim programları düzenlenmeli

72        Dijital tarımın yaygınlaştırılması kapsamında ulusal ve uluslararası alternatif finansman teşvik, hibe ve altyapıları güçlendirilmeli ve etkin kullanımı sağlanmalı

73        Yeni nesil finansal araçlar tasarlanmalı, satın alma garantili modeller, vergisel teşvik, sigorta destekleri ve yatırım kredileri incelenmeli, “Tarımsal Finans Ar-Ge Birimi” kurumsallaştırılarak ulusal tarım finansman stratejilerine yön veren bir merkez haline getirilmeli

74        Tarım sektörüne özel “Çiftçi Garanti Fonu” ve “Kooperatif Finansman Fonu” kurulmalı, mevcut fonlara tarım alt bileşenleri eklenmeli

75        Coğrafi işaretli ürünlerde izlenebilir bir denetim sistemi kurulmalı ve coğrafi işaretlerden sağlanacak faydalar artırılmalı

76        “Dijital Hal Sistemi” ile meyve-sebze, kuru gıda gibi et ve et ürünleri halleri kurulmalı

77        Yeşil finansman araçlarının geliştirilmesine yönelik ön çalışmalar yapılmalı, yeşil üretim yapan çiftçilerin kredi erişimi artırılmalı ve yeşil lojistik teşvik edilmeli

78        “Acil Tarımsal Afet Yardım Risk Fonu”nun kurulmasına yönelik yasal ve kurumsal altyapı, finans mekanizmaları oluşturulmalı, yönetim ve iş süreçleri geliştirilmeli

79        Tarım sigortası sisteminde uydu teknolojileri ve yapay zekanın kullanımı geliştirilmeli, afetlerin tarıma etkilerinin azaltılmasına yönelik finansal araçlar geliştirilmeli

80        Üretim planlaması modeli ile TARSİM süreçleri uyumlaştırılmalı

81        Tarım sektöründeki meslek standartları netleştirilmeli ve çiftçi tanımı yeniden yapılmalı, tarımda rol alan kişilerin mesleki bilgileri artırılmalı, eğitim, yayım ve danışmanlık bağı güçlendirilerek çeşitlendirilmeli, tarımsal danışmanlık kaynakları çeşitlendirilmeli, çiftçiliğin mesleki yeterlilik kapsamına alınması için mevzuat hazırlanmalı

82        Arazi toplulaştırma çalışmalarına devam edilmeli

83        Tarım diplomasisi alanında yetişmiş profesyonel insan gücü artırılmalı ve uluslararası kuruluşlar nezdinde Türkiye’nin temsiliyeti güçlendirilmeli

84        Türk tarım ürünlerinin marka imajı güçlendirilmeli, sertifikalı ürünler artırılmalı ve ihracatçıların yurtdışı örgütlenmeleri desteklenmeli

85        Gümrük Birliği’nin yeniden değerlendirilmesi çerçevesinde tarım ürünleri ticaretine ilişkin rejimin revize edilmesi, AB Ortak Tarım Politikası’na uyum için yol haritasının güncellenmesi ve sürecin hızlandırılması sağlanmalı

86        Türkiye’nin liderliğinde, Türkiye merkezli bölgesel ve uluslararası tarımsal diplomasi platformları kurulmalı