Su Politikaları Derneği Başkanı Yıldız : Göl Havzalarının  suyu  etkin yönetilmeden, göller kurtulmaz

6 Ağustos 2025

Su Politikaları Derneği olarak 2020 ve  2021 yıllarında yayınladığımız raporlarda  Doğal Göllerimizin ve Sulak Alanlarımızın durumuna dikkat çekmiş , acil önlem çağrısı yapmış ve alınmasını gerekli gördüğümüz  önlemleri açıklamıştık. Konu 25 Temmuz 2025 Tarihinde Ankara’da Su Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen Çalıştayda yeniden ele alınmıştır.

Çalıştayda yapılan açıklamada Ulusal Su Kurulunun 2024 yılındaki son toplantısında alınan karar doğrultusunda öncelikle Eber, Akşehir, Bafa, Beyşehir, Burdur, İznik, Sapanca ve Seyfe göllerine yönelik eylem planlarının hazırlanacağı belirtilmiştir. Bu planlar hazırlanacak ancak belirlenen kararların uygulanmasında yine aynı zorluklar yaşanacaktır.. Kuraklık tahmini erken uyarı sistemi kurulması kararı ise  daha önce  alınmış olan  bir karardır.

Çalıştay sonrasında yapılan açıklamada yeni bir “Değerlendirme Çalıştayı” ile sonuçların açıklanacağını belirtilmiştir. Bu konuda yapılan çalışmaların artık Havza ölçeğinde suyun etkin yönetimi anlayışı kapsamında ele alınması ve daha çok zaman kaybedilmemesi gerekmektedir.

İlk Eylem Planı 2017 Yılında yayınlandı

Ülkemizde 2017 yılında bir Göller ve  Sulak Alanlar Eylem Planı yayınlandı.Göller ve Sulak Alanlar Eylem Planı 2017-2023 ün en önemli katkısı göllerimiz  için  bir envanterin çıkartılması konusunda oldu . Tespit edilen 303 göl ve sulak alan için belirlenen  tespit ve izleme çalışmaları tamamlandı ancak bu raporda önerilen iyileştirme adımı eksik kalmıştır. .İklim değişikliği etkisi ,popülist politikalar, plansızlık ,hatalı su yönetimi anlayışımız ve yetersiz  kalan kurumsal yapılarımız nedeniyle kuruyan göllerimiz artmaktadır.

Göllerin kurumaması için  Göl Havzasında  etkin ve katılımcı  su yönetimi gerekli

Göllerin kuruması genellikle doğal ve insan kaynaklı faktörlerin biraraya gelmesinin  bir sonucu olarak ortaya çıkar. İklim değişikliğinin yarattığı  meteorolojik   kuraklık, sıcak hava dalgaları göllerin kurumasında sadece etkili olan koşulları yaratır Ancak ülkemizde göllerin asıl kuruma nedeni göl havzasında akılcı, planlı ve koordinasyon içinde bir su yönetiminin yapılamayışıdır . Göllerin kurumasında iklim değişikliği etkisinin yanısıra  asıl belirleyici faktör; göl havzasında planlamadan uygulamaya kadar  etkin bir havza su yönetiminin olmayışıdır.  Bu durum göllerimizin sadece kurumasına değil aynı zamanda yoğun bir şekilde kirlenmesine de neden olmaktadır.

Ülkemizdeki bazı göllere su akışı plansız sulama göletleriyle azaltılmış ve ayrıca göllerden tarımsal ve içmesuyu amaçlı çekim de artmıştır. Ülkemizde son zamanlarda  etkisi ve sıklığı artan kurak dönemler nedeniyle bu süreç göllerimizdeki kurumayı arttırmıştır. Bu göllerimiz arasında Acıgöl,Burdur gölü Beyşehir ve Akşehir gölleri,Meke gölü ,Yarışlı gölü sayılabilir.

Göllerimizin Kurtulması için Havza Ölçeğinde Bütünleşik  Su Yönetimi Gerekli

Yukarıda genel olarak belirttiğimiz  görüş ve önerilerimizi aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz;

1. Doğal Göllerimiz ve Sulak alanlarımız ,iklim değişikliği ,popülist politikalar, plansızlık ,hatalı su yönetimi anlayışımız ve yetersiz  kalan kurumsal yapı nedenleri ile hızla yok oluyor. Göllerimiz kuruyor,Balık türleri yokoluyor ,kuşlar artık uğramıyor, ekolojik denge altüst oluyor
2. Orman ve Su İşleri Bakanlığı’nın Göller ve Sulak Alanlar Eylem planında(2017-2023) tespit edilen 303 göl ve sulak alan için belirlenen  tespit ve izleme çalışmaları tamamlanmış ancak iyileştirme adımı eksik kalmıştır.Bu eksiklik mevcut su yönetim anlayışı ve ,yetersiz kurumsal altyapı ile tamamlanamaz.
3. Göllerimizin her türlü tehditten  korunması ve kurtarılması  Nehir Havzası  ölçeğindeki bütünleşik bir SU YÖNETİMİ (planlama , uygulama,denetim) anlayışı ve etkili bir Havza Yönetimi kurumsal altyapısı  ile mümkün olur.
4. Göllerinin iyileştirme çalışmaları ve sürdürülebilir olarak korunması için Su Yasası Taslağı TBMM’den geçirilmeli ve Havza ölçeğinde su yönetimine hızla geçilmelidir.
5. Bu kapsamda Göllerimize  Nehir havzası ölçeğinde sahip çıkacak güçlü bir kurumsal yapı  oluşturulmalıdır.
6. Bu kurum tarafından Göllerimizin su bütçesi hesapları iklim değişikliği de dikkate alınarak yeniden yapılmalı, Havza Planlamaları revize edilmeli, Göllere akan yüzey suları ve gölleri besleyen yeraltısularından yapılan su kullanımları incelemeye alınarak su tahsisleri yeniden yapılmalıdır.
7. Göllerimiz ve sulak alanlarımızın bulunduğu havzalarda gölü besleyen  yüzey ve yeraltısuyu çekimleri ileri teknolojik sistemlerle anlık kontrol altına alınmalıdır.
8. Gölü besleyen su kaynaklarının bulunduğu havzalarda modern sulama altyapısı olmayan sulamaların ve aşırı su çekimi yapan kişilerin ve işletmelerin su  tahsisleri iptal edilmelidir.