Dikkat ! Sulama Kooperatiflerinin sayısı azalıyor.

Sulama kooperatifleri,  1163 sayılı yasa ile kurulan,  gölet sulamalarını da kapsayan ancak daha çok yeraltısuyu sulaması ağırlıklı  sulama yapan kuruluşlardır.

 1966 yılından bu yana sayıları yaklaşık 1500’ü bulan Sulama Kooperatifleri, 27 adet Sulama Kooperatifleri Bölge Birliği ve  Sulama Kooperatifleri Merkez Birliği (TÜSKOOP-BİR) olarak yapılanmış tüzel kişiliğe sahiptir. Kooperatifler, DSİ’nin kendi yayınlarında da açıklandığı gibi, katılımcılık ve örgütlenme adına sulamada ülkedeki  en başarılı örnekleri oluşturmaktadır. Yönetim ve denetimleri ortak çiftçiler tarafından gerçekleştirilen  sulama kooperatifleri ekonomik ve yapısal sorunlar nedeniyle yeterince gelişememiştir.

DSİ verilerinde 2023 yılı itibariyle sayısı 1410 olan sulama kooperatifleri 850 000 ha. alanda sulamayı gerçekleştirmektedir. Bu alanın yaklaşık 500 000 hektarı  YAS, kalanı gölet sulamalarıdır.

 Kooperatiflerin amacı, ortaklarının sulama, arazi islahı ve toprak muhafaza konularındaki ortak çıkarlarını  korumak, bu hususta ekonomik  faaliyetlerde bulunmak, faaliyetlerini koordine etmek, denetlemek, uluslararası ilişkileri düzenlemek, kooperatifçiliği geliştirmek ve ihtiyaç duyulan hususlarda eğitimlerine yardımcı olmaktır. Bilindiği gibi, ülkemizde kırsal alanda örgütlenmenin büyük bölümü kooperatif yapılanması şeklinde oluşmuştur. Ülkemizde tarımsal amaçlı kooperatifleşmenin % 23’ünü sulama kooperatifleri oluşturmaktadır.

Sulama Kooperatifleri Sayısında azalma

DSİ Genel Müdürlüğü’nün son istatistik verilerinde 2023 yılında  sulama kooperatiflerinin sayısında ve suladığı alanda azalma olduğu göze çarpmaktadır.

Yeraltısuyu sulama kooperatifi sayısı 2022 yılında 1463 iken  2023 yılı itibariyle 1410’a düşmüştür. Ayrıca 2022 yılında yeraltısuyu sulama kooperatifi sulama alanı 500 635 hektar iken bu alan 2023 yılında 493 306’ya gerilemiştir.

Sulama Kooperatifleri desteklenmelidir

Gıda güvencemizin sağlanmasına ve sosyal ve ekonomik refahın yaratılmasına katkı koyan tarım sektöründe örgütlenmede, çiftçi kesimi tarafından benimsenmiş, başarıları kanıtlanmış, demokratik, özerk, bağımsız yapılarıyla ayakta kalan  Sulama Kooperatifleri desteklenmelidir.Sulama kooperatiflerinin  yaşadığı sorunlardan bir an önce kurtarılması, kurumsal yapılarının güçlendirilmesi  ve su kaynakları yönetim zincirinde etkili bir şekilde yer alması gerekmektedir. Aksi taktirde yeraltı ve yerüstü sularımızın verimli kullanılması hedefi sadece raporlarda kalır.

Ülkemizdeki verimli su kullanımı için havza ölçeğinde katılımcı, şeffaf, bütünleşik bir yönetime ihtiyaç vardır. Bunun yanısıra tarımın yapısal sorunları giderilmeli ve  çiftçinin ürününün gerçek ekonomik değerine satılması için gerekli tedbirler alınmalıdır. Su kullanıcı örgütlerinin  ve sulama kooperatiflerinin kurumsal yapısı hızla güçlendirilmelidir.

Su kullanıcı örgütleri ,sulama kooperatifleri ve sulama birlikleri sürdürülebilir su yönetiminin sigortası durumundadır. Bu çiftçi organizasyonları suyun miktar olarak en fazla kullanıldığı tarımsal sulama alanında çok önemli bir işlev görürler. Bu işlevleri sadece su güvenliği ile sınırlı olmayıp bağlantılı olarak enerji,gıda ve çevre güvenliği konularına da büyük katkı koyarlar.