Halk sağlığı, iklim değişikliği ve su yönetimi

Dursun Yıldız

SPD Başkanı

İklim değişikliği ve su yönetimi, halk sağlığını doğrudan etkileyen önemli konular arasında yer alır. Bu üç unsur birbiriyle yakından bağlantılıdır:

İklim değişikliği dünya genelinde sıcaklıkların artmasına, yağış düzenlerinin değişmesine ve aşırı hava olaylarının (sel, kuraklık, fırtına) sıklığının artmasına yol açar. Bu olaylar ise özellikle hassas gruplarda (çocuklar, yaşlılar, kronik hastalar) sağlık sorunlarına neden olur. Örneğin, sıcak hava dalgaları kalp-damar ve solunum yolu hastalıklarını artırabilir.

İklim değişikliği belirli bölgelerde  su kaynaklarının azalmasına veya kalitesinin bozulmasına sebep olabilir. Küresel ısınma nedeniyle buzulların erimesi ve yağış rejimlerinin değişmesi, içme suyu ve tarım için kullanılan suyun miktarını ve kalitesini olumsuz etkileyebilir. Bu da suya erişim sorunlarını artırarak kuraklık, gıda güvencesizliği ve beslenme yetersizlikleri gibi halk sağlığı sorunlarına yol açabilir.

Su yönetimi, iklim değişikliğinin etkilerini hafifletmede kritik bir rol oynar. Verimli su kullanımı, su kaynaklarının korunması, suyun arıtılması ve su tasarrufu gibi uygulamalar, temiz suya erişimi artırarak su kaynaklı hastalıkların önüne geçilmesine katkı sağlar.

Bu bağlamda, halk sağlığı açısından iklim değişikliği ve su yönetimi konularında daha etkin politikaların benimsenmesi, toplumsal farkındalığın artırılması ve kaynakların sürdürülebilir bir şekilde kullanılması büyük önem taşır. Hem iklim değişikliğinin olumsuz etkilerini azaltmak hem de halk sağlığını korumak için çevre dostu ve suya duyarlı yönetim stratejilerinin geliştirilmesi gereklidir.

Yerel yönetimler halk sağlığı ve su yönetiminde iyi uygulamalar

Yerel yönetimlerin halk sağlığı ve su yönetimi konularındaki uygulamaları, toplulukların yaşam kalitesini doğrudan etkileyen kritik alanlardır. Bu konularda başarılı olan iyi uygulamalar, güvenli su temini, atık yönetimi, çevresel sürdürülebilirlik ve halkın sağlık hizmetlerine erişimini içerir. İşte yerel yönetimlerin bu alanlarda başarılı olabilmeleri için dikkat etmesi gereken bazı ana hatlar ve iyi uygulama örnekleri:

1. Güvenli Su Temini ve Su Kirliliği Kontrolü

• Su Kalitesi İzleme: Yerel yönetimler düzenli olarak su kaynaklarının kalitesini izlemelidir. İyi bir örnek olarak, su analizlerinin düzenli yapılması, kirlilik seviyelerinin belirlenmesi ve risk teşkil eden bölgelerde koruyucu önlemler alınması sayılabilir.
• Altyapı Geliştirme: Eski su altyapılarının modernize edilmesi, sızıntıların azaltılması ve suyun israf edilmesini önler. Örneğin, bazı belediyeler akıllı su ölçüm cihazları kullanarak tüketimi daha iyi izlemekte ve kayıp-kaçak oranlarını düşürmektedir.
• Yağmur Suyu Toplama Sistemleri: Yerel yönetimler, yağmur suyunun toplanması ve yeniden kullanımı için sistemler geliştirerek doğal su kaynaklarını koruma altına alabilir. Bu yöntem, özellikle su kıtlığının yaşandığı bölgelerde etkili bir uygulamadır.

2. Halk Sağlığına Yönelik Eğitim Programları

• Sağlık Farkındalığı Eğitimleri: Yerel yönetimler, bulaşıcı hastalıkların yayılmasını önlemek amacıyla halk sağlığı konusunda toplumu bilgilendirmelidir. Özellikle hijyen, sağlıklı beslenme ve ilk yardım konularında düzenli eğitimler verilmesi önemlidir.
• Acil Durum ve Afet Yönetimi: Doğal afetler veya salgınlar sırasında acil sağlık müdahalesinin yapılabilmesi için yerel yönetimlerin hızlı hareket etme kapasitesine sahip olması gerekmektedir. Afet anlarında su sağlama ve güvenli alanlar oluşturma gibi planların önceden yapılması büyük önem taşır.

3. Atık ve Atık Su Yönetimi

• Atık Su Arıtma Tesisleri Kurulumu: Yerel yönetimler, kentsel atık suyun güvenli bir şekilde arıtılmasını sağlayacak tesisler kurmalıdır. Modern arıtma yöntemleri kullanılarak suyun tekrar kullanılabilir hale getirilmesi çevresel sürdürülebilirliği destekler.
• Katı Atık Yönetimi ve Geri Dönüşüm: Katı atıkların doğru bir şekilde toplanması, ayrıştırılması ve geri dönüştürülmesi, hem halk sağlığı açısından hem de çevre koruma açısından önemlidir. Bazı belediyeler, geri dönüşüm konusunda toplumu teşvik etmek için kampanyalar düzenlemekte ve halkın farkındalığını artırmaktadır.

4. Sürdürülebilir Su Kullanımı ve İklim Değişikliğine Uyum

• Suyun Verimli Kullanımı İçin Kamu Kampanyaları: Su kaynaklarının sınırlı olduğu bölgelerde, halkın suyu bilinçli kullanması için eğitimler ve kampanyalar düzenlenmelidir.
• Yeşil Alanlar ve Suyu Koruma Alanları Oluşturma: İklim değişikliğine uyum sağlamak ve su kaynaklarını korumak için suyu koruyan yeşil alanların artırılması teşvik edilmelidir. Parklar ve yeşil alanlar yağmur suyunu depolayarak yeraltı su kaynaklarını besleyebilir.

5. Yenilikçi Teknoloji ve Dijitalleşme Kullanımı

• Akıllı Su Yönetim Sistemleri: Dijital su izleme sistemleri, su tüketimini ve su kaybını anlık olarak izleyerek etkin yönetim sağlar. Bu sistemlerin kullanımı su verimliliğini artırmada önemli bir rol oynar.
• Mobil Sağlık Uygulamaları ve Online Danışmanlık: Sağlık hizmetlerinin erişimini artırmak için yerel yönetimler, mobil sağlık uygulamaları ve online sağlık danışmanlık hizmetleri sunabilir.

Bu ana hatlar ve iyi uygulama örnekleri, yerel yönetimlerin halk sağlığı ve su yönetiminde sürdürülebilir ve etkili bir model oluşturmalarına yardımcı olur. Bu uygulamalar, halkın yaşam kalitesini artırırken, çevresel sürdürülebilirliği de destekler.

İklim Değişikliğine Kentsel Dirençlilik ve İyi Uygulama Örnekleri

İklim değişikliği, artan sıcaklıklar, değişen yağış düzenleri, deniz seviyelerinin yükselmesi ve daha sık yaşanan ekstrem hava olayları ile kentleri ciddi şekilde etkiliyor. Kentsel dirençlilik, şehirlerin bu etkilerle başa çıkabilme, hızlıca uyum sağlama ve sürdürülebilir bir şekilde gelişme kapasitesi anlamına gelir. Bu kapasitenin artırılması için kentsel planlama, altyapı geliştirme ve topluluk katılımı gibi çeşitli stratejiler kullanılmaktadır. İyi uygulama örnekleri, şehirlerin karşılaştıkları iklim sorunlarına nasıl yaratıcı ve etkili çözümler üretebildiklerini gösterir.

Kentsel Dirençlilik Stratejileri

1. Yeşil Alanların Arttırılması: Parklar, yeşil çatılar, yeşil duvarlar ve kentsel ormanlar şehirlerin sıcaklıklarını düşürerek “kentsel ısı adası” etkisini azaltır. Yeşil alanlar ayrıca yağmur sularını emerek taşkınları önlemeye yardımcı olur.
2. Sürdürülebilir Altyapı: İklim değişikliğine karşı dayanıklı altyapılar kurarak şehirlerin direncini artırmak mümkündür. Yağmur suyu yönetimi, dayanıklı enerji şebekeleri, yenilenebilir enerji sistemleri ve taşkın yönetim sistemleri bunlara örnektir.
3. Toplum Katılımı ve Eğitim: İklim değişikliğine karşı toplulukları bilinçlendirmek ve aktif katılımlarını sağlamak, uzun vadeli dirençliliği artırır. Çeşitli eğitim programları ve katılım projeleri bu amaca hizmet eder.
4. Erken Uyarı Sistemleri ve Afet Hazırlığı: Şehirlerde sel, yangın ve fırtına gibi afetler için erken uyarı sistemleri kurmak ve halkı bu sistemler hakkında bilgilendirmek, acil durumlarda hızlı ve etkili tepki verilmesini sağlar.

İyi Uygulama Örnekleri

• Kopenhag, Danimarka: Kopenhag, şehir selleri ile  mücadelede kapsamlı bir strateji geliştirmiştir. Şehirde yağmur suyu yönetimi için sokaklarda kanallar, yeraltı su depoları ve yeşil çatılar kullanılarak fazla yağmur suyunun kontrollü bir şekilde tahliye edilmesi sağlanır.
• Rotterdam, Hollanda: Deniz seviyesinin yükselmesi tehdidiyle karşı karşıya olan Rotterdam, deniz duvarları ve taşkın bariyerleri gibi geleneksel yöntemlerin yanı sıra, su toplama  parkları ve taşkın yönetim alanları gibi inovatif çözümler uygulamaktadır.
• Singapur: Singapur, kentsel tarım ve yeşil altyapıya yatırım yaparak kent içinde sürdürülebilir gıda üretimi ve daha fazla yeşil alan sağlamaktadır. Şehir ayrıca enerji verimliliği ve sürdürülebilir binalar konusunda dünya çapında bir örnektir.
• New York, ABD: New York’ta kasırga riskine karşı kıyı koruma yapıları ve yeşil altyapı projeleri geliştirilmiştir. New York, kentsel dirençliliği artırmak için sürdürülebilir bina yönetmelikleri ve enerji verimliliği standartları gibi çeşitli politika önlemleri de almıştır.

Bu örnekler, şehirlerin iklim değişikliği karşısında dirençlilik kazanmasına yardımcı olacak stratejiler ve uygulamalar sunmaktadır.