SPD İstanbul Temsilcisi Özdemir:İstanbul’da aşırı su kullanımı önlenmeli,kentsel dönüşümde yeşil bina sertifikası zorunlu olmalı

Su Politikaları Derneği İstanbul Temsilcisi Hüseyin Özdemir;

İstanbul’da aşırı su kullanımı önlenmeli, Kentsel dönüşümde Yeşil Bina Sertifikası zorunlu olmalı  

Hüseyin Özdemir

Yüksek İnşaat Mühendisi

Su Politikaları Derneği İstanbul Temsilcisi

İstanbul, yaklaşık 16 milyon nüfusu ile birçok Avrupa ülkesinin toplam nüfusundan daha fazla nüfusa ve çok önemli bir tarihsel geçmişe sahip bir kentimiz. İstanbul’un suyu tarih boyunca hep çok uzun mesafelerden temin edilmiş ve zor olmuştur. Bugün de bu zorluklar mevcuttur. İstanbul’da su depolama tesisleri, su kaynakları ve nüfus Avrupa ve Anadolu yakası olarak farklı dağılım göstermiştir. Bu nedenle İstanbul’da Avrupa ve Anadolu yakasının su riskleri farklıdır. İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ)’nin verilerine göre 2023 yılında İstanbul’da toplam 6 milyon 891 bin 231 aboneye hizmet verilmiştir. İstanbul’a geçen yıl Avrupa Yakası’nda 737 milyon 938 bin 674 metreküp, Anadolu Yakası’nda 379 milyon 125 bin 442 metreküp olmak üzere toplam 1 milyar 117 milyon 64 bin 116 metreküp su temin edilmiştir.

İstanbul’a 2023 yılında temin edilen su miktarında Avrupa Yakası’nın payı yüzde 66, Anadolu Yakası’nın payı ise 34 olarak gerçekleşmiştir. Geçen yıl içinde Anadolu Yakası’ndan Avrupa Yakası’na 440 milyon 532 bin 935 metreküp su transferi yapılmıştır. Böylece Avrupa yakasındaki su talebinin % 60’ı geçen yıl Anadolu yakasından sağlanmıştır.

İstanbul’da susuzluk riski şehrin iki yakasında farklılık göstermekte ve ortalama baraj doluluk oranları bu risk konusunda yeterli ve sağlıklı bir bilgi vermemektedir. İstanbul’da geçtiğimiz yıllarda yaşanan kuraklık tehditleri abonelerin su kullanım alışkanlıklarını etkilememiştir. Bu nedenle daha etkili önlemlerle İstanbul’da aşırı su tüketimi kontrol altına alınmalı ve su tüketimi konusunda toplumsal bilinci arttırıcı çalışmalara öncelik verilmelidir.

Su Politikaları Derneği olarak orta okul ve lise seviyesindeki öğrencilerimize orman varlıklarımız ve su kaynaklarımızın korunup geliştirilmesi ve tüketim alışkanlıklarımızın düzenlenmesi için eğitim vermeye devam etmekteyiz.

Su talebi artıyor, Su israfı azaltılmalı.

İstanbul’da 3 milyon m3 olan günlük şebekeye verilen su miktarı 12 Haziran 2024 tarihinde 3 milyon 750 000 m³ ‘e çıkmıştır. Bu artışta o günlerdeki sıcak hava dalgasının da etkisi vardır. Ancak günlük verilen su miktarı 8 Temmuz 2024 tarihinde de 3 milyon 539 bin m3 olmuştur. İstanbul’da bu miktar 2023 yılının haziran ayında ortalama 3 milyon m3 idi.

Bu rakamlar İstanbul’da evsel su kullanımındaki talebin artma eğiliminde olduğunu gösteriyor. Kurak bir dönemde İstanbul su yönetimi özellikle Avrupa yakasının su talebini karşılamada zorlanıyor. Bu durum geçen yıl yaşanmasına rağmen yıl içinde su sıkıntısı tehdidine ve uyarılara rağmen kullanılan günlük ortalama su miktarında bir azalma olmadı. Bu yıl da günlük ortalama su kullanımı artma eğiliminde. Bu da İstanbul’da suyun her alanda çok daha verimli kullanılması için çalışmaların arttırılması gerektiğini ortaya koyuyor.

İsrafı önlemek ve yağmur suyunu toplamak zorundayız.

İsrafı önlemek için su yönetiminin su kullanıcıları ile ortak bir plan dahilinde hareket etmesi gerekiyor. Öncelikle konutlarda kullanılan su miktarının azaltılması için pilot bir bölgede bir teşvik çalışması yapılmalıdır. Bu çalışma ile su kullanıcıları eskiyen armatürlerini değiştirmeye ve su tasarrufu aparatları kullanmaya yönlendirilmeli ve su kullanım alışkanlıklarını değiştirmeleri için de bir eğitim ve farkındalık çalışması yapılmalıdır. Yapılan çalışmalardan elde edilen tasarruf miktarı daha kapsamlı değişimler için temel veri niteliği taşımalıdır.

Yağmur suyu hasadı, yağışın çeşitli yöntemlerle (çatı tipi hasat sistemleri veya yer altında yapılan depolama alanları) tutularak uygun yerlerde kullanılarak su tasarrufu yapılmasına   yarayan bir sistemdir.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından 2021 yılında yürürlüğe giren imar yönetmeliği değişikliğine göre 1000 m2’nin üzerindeki parsellerde, çatı ve zemin yüzeyi sularının tabii zemin altında tesis edilecek bir sarnıçta toplanmasının sağlanması belirtilmiştir.

İstanbul Su ve Kanalizasyon 2053 Master Planı çalışmaları kapsamında İstanbul’un 2053 yılında yağmur suyu hasadı potansiyeli yılda 80 milyon m³ olarak tahmin edilmiştir. Bu da İstanbul’un yaz aylarında bugünkü kullanımla yaklaşık 3 haftalık suyunu karşılayabilmektedir.

Kentsel Dönüşümde Yeşil Bina Sertifikası zorunlu olmalı

Kentsel Dönüşüm alanlarında yeşil tasarım zorunluluğu getirilmelidir. Kamu, dönüşüm bölgelerindeki altyapı yatırımlarını desteklemelidir. İstanbul’da dönüşüm ihtiyacı olan 1,5 milyon konuttan durumu acil olan 300 bininin en kısa zamanda tamamlanması hedefleniyor. Bu nedenle başta İstanbul olmak üzere kentsel dönüşüm projeleri bu konuda bize büyük bir fırsat sunuyor. Başta İstanbul olmak üzere kentsel dönüşümle yıkılıp yapılacak riskli konutları çevreye duyarlı, su ve enerji verimliliği olan yeşil bina standartlarına göre yapmalıyız. Böylece enerji ve suda çok büyük bir tasarruf sağlayabiliriz.

İstanbul’a yeni barajlar yapmak yerine su verimli çevre dostu yeni binalar yapalım. Su kullanım verimliliğini arttıralım.

Bu konu İstanbul için çok önemli bir fırsat. Bu nedenle yeşil tasarım şartını kentsel dönüşüm yönetmeliklerine koyabiliriz. Bu konu yeni çıkan mekansal planlama yönetmeliği ile  belediyelere verilen  kentsel tasarım projeleri yapma yetkisi altında da değerlendirilebilir.

İstanbul’un her türlü kaynağının en verimli şekilde kullanılması artık bir tercih değil zorunluluk oldu.

Su Verimliliği Seferberliğine katkıda bulunuyoruz.

Tarım ve Orman Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü geçen yıl Su Verimliliği Seferberliği başlattı. Bu kapsamda Su Verimliliği Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2023-2033) yayınlandı. Çok kapsamlı bir şekilde hazırlanan bu planda verimli su kullanımı için tüm sektörlerde hedef, strateji ve tedbirler açıkça yer alıyor. Ulusal Su Planımız (2019-2023) da yayınlandı. Nehir Havzası ölçeğinde birçok plan çalışmamız da hazır. Şimdi bu eylem planlarını havza ölçeğinde bütünleşik bir anlayışla uygulamaya geçirmemiz gerekiyor.

Tüm sektörlerde suyun daha verimli kullanılması için Su Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından üniversiteler, kamu kurumları, sivil toplum kuruluşlarının temsilcilerinden oluşan Su Verimliliği Alt Kurulu ve buna bağlı sektörel Alt Çalışma Grupları son 1 ay içinde oluşturuldu ve toplantılar başladı. Su Politikaları Derneği olarak biz de Kentsel Su Verimliliği Alt Çalışma Grubunun üyesiyiz. Önerilerimizi hem sözlü hem de yazılı olarak Genel Müdürlüğümüzün ilgili birimine ilettik. Su verimliliği seferberliği çalışmalarına aktif olarak katkıda bulunmaya devam ediyoruz.