Su Kaynakları
Kuraklık ve hatalı su yönetimi sektörler ve çiftçiler arasında gerilim yaratabilir.
Dursun Yıldız
Su Politikaları Uzmanı
SPD Başkanı
9 Ağustos 2024
Ekonomi gazetesi Tarım yazarı ve Tarım Dünyası web sayfası yazarı uzman Ali Ekber Yıldırım birkaç gün önce Aydın Söke Ovası ve Adana Seyhan Ovasında tarımsal sulamada su miktarı ve sulama yönetimi sorunlarını yerinde inceleyerek detaylı olarak ele aldığı makalelerini yayınladı.
Bu makalelerdeki tespitler, özellikle uzun süredir bölgesel kuraklık etkisi altında bulunan yerlerde sulama suyu sıkıntısı ile birlikte su yönetimindeki sorunlardan kaynaklanan bazı riskleri de ortaya çıkarmıştır.
Bu yerinde yapılan inceleme, sulama yönetiminde bazı tedbirlerin acil olarak alınmasının gerekli olduğunu tekrar ortaya koymuştur.
Bu tedbirler kapsamında yapılacak çalışmalarla;
- Özellikle bölgesel kuraklığın yerleşmeye başladığı havzalardan başlayarak suya göre tarım anlayışına hızla geçilmelidir.
- Çiftçiye verilen ürün destekleri iklim değişikliği etkisi ve suya göre tarımsal ürün yetiştirme anlayışı dikkate alınarak gözden geçirilmelidir.
- Bölgesel kuraklığın yerleştiği yerlerde sadece suyun miktar olarak kısıtlı olması değil, kurak geçen sonbahar ve kış dönemlerinin ( bugün Söke’de pamuk üretiminde olduğu gibi) ürün verimliliğine olumsuz etkileri de dikkate alınarak planlama yapılmalıdır.
- Sulama Birlikleri ve Sulama Kooperatiflerinin yasal ve kurumsal sorunları liyakatlı teknik personel ihtiyaçları ile birlikte hızla çözüme kavuşturulmalıdır.
- Özellikle bölgesel kuraklığın yerleşmeye başladığı havzalardan başlayarak modern sulama tekniğine geçiş için tam devlet destekli projeler hızla uygulamaya konulmalıdır.
Çukurova’da ve Aydın Söke Ovası’nda sulama sorunları
Çukurova’da sulama birliği çiftçileri uyararak güzlük ürün (soğan patates, sebze) ekilmesi durumunda mevcut su bütçesinin yetersiz kalabileceğini belirtti. Aydın’ın Söke Ovası’nda da Aydın Valiliği su kısıtlaması uyguluyor. Barajlardan çiftçiye bir üretim sezonunda sadece 2 kez su veriliyor. Temmuz ayı başında pamuk üreticileri daha 1’inci suyu kullanamadıkları için binlerce dönüm pamuk zarar görmüş durumda
Sulama yönetimi konusunda da sorunlar oluşmuş durumda. Sulama ücretleri yüksek bulunuyor. Ayrıca Baraja yakın tarlalar 3-4 defa sulanırken Söke Ovası’nda 25 bin dönüm pamuk ekili alanın susuz kaldığı görülüyor. Bu yıl su sorunu nedeniyle Söke Ovası’nda pamuk veriminin çok düşeceği tahmin ediliyor.
Su kıtlığı yakın gelecekte sektörler ve çiftçiler arasında gerilim yaratabilir.
Bölgedeki çiftçiler, Söke ovasında yaşanan sulama suyu temini sorunlarının aynı yöredeki Çine sulamasında yaşanmadığını ,Çine sulamasında yılda 5 kez sulama yapılırken kendilerine sadece bir kez su verildiğini belirtiyorlar. Bunun yanısıra çiftçiler sulama sırası için kura çekilmesine rağmen sulama sisteminin başında olanların suyu çevirdiklerinden de şikayet ediyorlar.
Bölgesel kuraklıkların yerleşmeye başladığı yerlerde gelecek yıllarda sulama suyu tahsisinde çiftçiler arasında, sektörel su tahsislerinde ise sektörler arasındaki gerilimi arttırması ihtimali yüksektir. Bu nedenle bu tehlikenin bugünden görülerek sulama yönetiminin daha verimli ve adil şekilde yapılmasına yönelik tedbirlerin alınması önem taşımaktadır.
Havzalararası su transferine dikkat
Ayrıca havzalararası su transferinde suyu transfer edilen havzada gelecekte yaşanacak su sıkıntısı da havzaların su yönetimleri ve sektörler arasında gerilime neden olabilir.
Bu nedenle bir diğer havzadan transfer edilen suyun diğer havzada çok verimli bir şekilde kullanılması ve ilave havzalararası su transferi taleplerinin çok dikkatli bir şekilde incelenerek bu transfere karar verilmesi gereklidir.
