Yeni araştırma, her yıl on binlerce mikroplastik parçacığının vücudumuza girdiğini ortaya koyuyor Ekim 2025 Concordia Üniversitesi tarafından yayımlanan yeni bir araştırma, bu şişelerin kullanımının, her yıl bireylerin vücuduna on binlerce mikro ve nanoplastik parçacığı doğrudan soktuğunu ortaya koydu.
Montreal’deki Concordia Üniversitesi’nden araştırmacılar, mikroplastikler hakkında 140 bilimsel makaleyi inceledi. İnsanların yılda ortalama 39.000 ila 52.000 mikroplastik parçacığı yuttuğunu, ancak şişelenmiş su kullanıcılarının musluk suyu içenlere göre 90.000 daha fazla parçacık tükettiğini buldular.
Kronik Tehdit: Görülmeyen Plastik Yükü
Araştırmayı yürüten Dr. Sarah Sajedi, tek kullanımlık su şişelerinin uzun süreli kullanımının “kronik toksisite” (chronic toxicity) riskini artırdığını belirtiyor. Sajedi’nin 140’tan fazla bilimsel çalışmayı derlediği inceleme, bottled water (şişelenmiş su) içen bireylerin yılda yaklaşık 90.000 daha fazla mikroplastik parçacığı yuttuğunu ortaya koydu.
Bu parçacıklar, şişelerin üretim, depolama ve taşınma süreçlerinde güneş ışığına ve sıcaklık farklarına maruz kalmasıyla açığa çıkıyor. Özellikle düşük kaliteli plastiklerde bu parçalanma daha fazla gerçekleşiyor.
Vücudun Her Noktasına Ulaşabiliyor
Mikroplastikler yalnızca mide veya bağırsakta kalmıyor; kan dolaşımı, hücre zarları ve hayati organlar üzerinden vücutta dolaşabiliyor. Bu durumun, uzun vadede hormonal bozukluklara, oksidatif strese, üreme sorunlarına, nörolojik hasara ve bazı kanser türlerine yol açabileceği belirtiliyor. Ancak araştırmacılar, hâlâ standart ölçüm ve izleme yöntemlerinin eksikliği nedeniyle bu risklerin tam boyutunun bilinmediğini vurguluyor.
Araştırmayı yapan Sarah Sajedi ve Chunjiang An
Araştırmada son yıllarda birçok ülke tek kullanımlık poşet, pipet ve ambalajları yasaklasa da, su şişelerinin bu düzenlemelerin dışında kalmaya devam ettiği vurgulanıyor. Araştırmayı yapan Dr. Sajedi’ye göre bu eksiklik, plastik atık krizinin en görünmez boyutlarından biri. Dr Sajedi bu konuda “Acil durumlarda plastik şişe kullanılabilir, ama günlük yaşamda bu bir kronik toksisite sorunudur. Eğitim ve farkındalık, en etkili korumadır.” açıklamasını yapıyor.
Araştırma Türkiye İçin de Uyarı Niteliğinde
Türkiye’de özellikle yaz aylarında artan ambalajlı su tüketimi, hem atık yönetimi yükünü hem de mikroplastik kirliliği konusundaki endişeleri arttırıyor. Bu konuda musluk suyu kalitesine güvenin artırılması, yeniden kullanılabilir şişe sistemlerinin teşviki ve mikroplastik analizlerinin içme suyu standartlarına dahil edilmesi gerekiyor.
Uzmanlar Mikroplastiklerin uzun vadeli sağlık etkilerini tam olarak anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu belirtiyorlar. Ancak Ancak, plastik olmayan, tekrar kullanılabilir şişelerin doldurulup içilmesini de öneriyorlar
Araştırmanın Kaynağı
Sajedi, S., An, C., & Chen, Z. (2025). Unveiling the hidden chronic health risks of nano- and microplastics in single-use plastic water bottles: A review. Journal of Hazardous Materials, Concordia University.
Araştırma makalesine ulaşmak için lütfen tıklayınız