“Türkiye‟nin hava manzara-i umumiyesi”

Orhan NASUHOĞLU  22 Haz 2025 –  

Ülkemiz TV’lerinde 1980’li yıllarda hava durumunu ilk defa hazırlayıp sunan Meteorolog Ali Esin‟e saygı ile… (1926-1997)

Yaklaşık bir ay önce, mutad olarak Mudanya Yel Değirmeni Parkı’na çıkıp oradan da Mütareke Evi sahiline indiğim sabah spor yürüyüşlerimden birinde bu yukarıdaki manzara ile karşılaştım.

Kasvetli bir bulut binmiş Mudanya Körfezi„nin üstüne de, tan yeri faslını çoktan geçmiş, güneş bu kasvetli örtünün arasından ışıklarını göndermek için yer arıyor kendine Mudanya Körfezi’nin karşı kıyılarında…

Denizin ise gökyüzündeki buluta; “Yağacaksan yağ, açacaksan aç, sıkıldım artık” dercesine sakin görünümlü bir öfke sabrını hissettim.

Yahu dedim kendi kendime bu “Türkiye‟nin Hava Durumu mu?”, yoksa “Türkiye Hava Durumu mu?“ diye şaşkın şaşkın sordum kendime…

İşte bu fotoğraf beni 1980’lerin hava durumu sunucu “üstadı” Meteorolog Ali Esin‟in “bilgili”, raporlama konusunda en küçük detayı kaçırmadığını hissettiğiniz “ilgili”, İstanbul şiveli ve fakat Toros’larda bir yayladaki Türkmen Obası’nda yakılan ocak başında Oba’nın “aksakalı” olarak “yarın hava şöyle olacak” diye anlatan bir eda ile sunduğu hava durumu raporlarını hatırlattı bana…

Nerdeyse “Türkiye Cumhuriyetimiz”le yaşıt ve bir Cumhuriyet çocuğu olarak eğitim ve öğretim görmüş ve bunu da kendi dalında başarıyla ödemiş bir yurttaşımız olarak bu dünyadan göçüp şitmiş…

Işıklar içinde yatsın. (*)

Bir başka sabah…

İşte yukarıda sorduğum gibi hangi hava durumu derken, Meteoroloji biliminin temel kavramlarının içinde buldum mu kendimi…

Buyrun:

– Meteorolojinin uygulama alanları: Havacılık, kırsal ve kentsel yerleşim, ulaştırma, tıp, tarım

– Altı önemli meteorolojik değişken: Hava sıcaklığı, barometrik basınç, rüzgar hızı/yönü, nem, bulutluluk miktarı/cinsi ve yağış.

– Atmosferin yapısı; sıcaklık, hava basıncı, rüzgar, nem, buharlaşma ve bulutlar, yağış, hava kütleleri cephe sistemleri.

– Meteorolojik olaylar; yağışlar, yerel fırtınalar, tropikal fırtınalar, fırtına kabarması, şiddetli kış şartları, kırağ, don.

– Hava durumu; Güneş ışığı, bulutluluk, nem yağış, sıcaklık, rüzgar ve görüş mesafesi.

– Tarımsal meteoroloji: Uygulama alanları, toprak muhafaza ve sulama planları.

– Cephe; farklı sıcaklık ve farklı yoğunluğa sahip iki farklı hava kütlesi arasındaki sınır veya geçiş bölgesi

=Sıcak Cephe: Sıcak hava kütlesinin soğuk hava kütlesi ile karşılaşması

=Soğuk Cephe: Hareket etmekte olan bir soğuk hava kütlesinin önünde ki sıcak hava kütlesinin altına doğru girerek onu yukarıya itmesi veya onunla yer değiştirmesi sırasında iki farklı hava kütlesi arasında oluşan cephe.

=Oklüzyon Cephe: Bu meteorolojik tanımın da sıcak ve soğuk oklüzyon diye bölümleri var.

– Meteouyarı;

= Renklerin anlamları: Mavi: Tehlike yok, Sarı: Az tehlikeli, Turuncu: Az tehlikeli, Kırmızı:Çok tehlikeli.

= Uyarı verilen şehirler.

= Şekillerin anlamları: soğuk, sıcak, sis, zirai don, buzlanma don, toz taşınımı, kar erimesi, çığ, kar, gök gürültülü sağanak yağış, rüzgar, yağmur.

Bir başka sabaha daha…

SONUÇ: Efendim bendeniz, öncelik ve özellikle başlık/manşette kullandığım fotoğraftan başlayarak bu Mudanya Körfez fotoğraflarının “Türkiye‟nin Hava Durumunu mu?” yoksa “Türkiye Hava Durumunu mu?” yansıtıyor bilemediğim için merak ile girdiğim Meteoroloji Biliminin temel kavramlarını (eksiklerini meteorologlar tamamlar) sekiz başlık halinde verdim sadece, kendimde akademik sıralamasını öğrenerek.

Bu temel kavramları yorumlamak mı? Yoo laf oraya buraya çekilir, bendeniz “Garip bir Yurtsever‟im”.

Ne haddime!

Eyy, Myrleia‟sından Trilye‟sine güzeller güzeli Mudanya. Nisan 2025′de Körfezinden bana, “bak gör” dediğin bu “Hava Durumu Manzara-i Umumiye‟n” için sana sayfalar dolusu methiye borçlandım. Seni sevmeye devam…

Ve bir başka akşam üstü de Armutlu tarafından “Grub etmekte Güneş…”

(*) Ali Esin (1926, İstanbul – 3 Kasım 1997), Türk meteorolog, hava durumu sunucusu. 1926 yılında İstanbul’da doğan Esin, Pertevniyal Lisesi ve İstanbul Teknik Üniversitesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü’nü bitirdikten sonra meteorolojiye girdi.

ABD ve Avrupa’da meteoroloji eğitimi gören Esin, dönüşte Meteoroloji Şenel Müdürlüğü’nde görev aldı. Türkiye’de ilk defa hava durumu bülteni hazırlayıp sunan kişi olarak tanınmaktadır.

TRT dışında Star TV ve Kanal 6’da da hava durumu bülteni hazırlayıp sunan Ali Esin, 3 Kasım 1997’de ölmüştür.

Kaynak: https://mudanyaşazetesi.com/yazar/orhan-nasuhoşlu/turkiyenin-hava-manzara-i-umumiyesi/