Çeşme’ye su veren Kutlu Aktaş Barajı’nda seviye yüzde 10’a geriledi, ilçenin yaklaşık 30 günlük içme suyu kaldı. Yaz aylarında bir milyona yaklaşan nüfusun su kıtlığını artırdığını vurgulayan Su Politikaları Derneği Başkanı Dursun Yıldız, altyapı yatırımları kadar bilinçli tüketimin de şart olduğunu söyledi

17.06.2025

Dilek Çakır Durak– ÖZEL HABER -İZMİR YENİ BAKIŞ GAZETESİ

Türkiye’nin 4,5 milyonluk nüfusuyla en büyük 3’üncü şehri olan İzmir, büyük bir kuraklık tehdidiyle karşı karşıya. Yaz aylarında nüfusu yaklaşık 1 milyon kişi kadar artarak 5,5 milyona yaklaşan İzmir’in yazlık beldeleri ise su kıtlığı nedeniyle alarm vermeye başladı. Özellikle yerli turistlerin uğrak noktası olan Çeşme’de ise durum çok daha vahim. Yapılan son açıklamalara göre Çeşme’nin içme suyunu sağlayan Kutlu Aktaş Barajı’nda ise seviye yüzde 33.52’den yüzde 10.49’a düştü. Yaklaşık 30 günlük su kaldığı belirtilen ilçede belediye, su kesintisi dahil çeşitli tasarruf önlemlerini uygulamaya aldı.
2024 yılına göre İzmir’in içme suyunu sağlayan tüm barajlarında oldukça büyük oranlarda düşüşler yaşandığı gözlemlenirken, uzmanlar bu düşüşü özellikle hızla değişen iklime ve iklim krizinin etkilerine bağlıyor. Öyle ki 2024 yılının aynı ayında yüzde 67.29 dolu olan Balçova Barajı bu yıl yüzde 43.7, geçtiğimiz yıl yüzde 11.21 dolulukla riskli oranlara düşen Gördes Barajı bu yıl yüzde 2.76’ya düştü. Tahtalı Barajı, geçtiğimiz yıl 27.86 doluluk oranıyla riskli grupta yer alırken bu yıl bu oran yüzde 13.34 ile daha da riskli konumda. Geçtiğimiz yıl yüzde 41.01 oranında kalan Ürkmez Barajı bu yıl neredeyse yarı yarıya düşerek yüzde 23.88 orana, geçtiğimiz yıl yüzde 81.14 oranla en yüksek doluluğa sahip olan Güzelhisar Barajı yüzde 62.68 oranla bu yılın en dolu barajı olarak görülüyor.

“Kurak bir 6 ay”

2024 yılının Ekim ayından bu yana yeterli yağış alamayan Ege Bölgesi’nin meteorolojik olarak kurak ve şiddetli kurak bir 6 ay yaşadığını vurgulayan Su Politikaları Derneği Başkanı Dursun Yıldız, ilkbahar yağışlarının da yetersiz kalmasıyla barajların yaz dönemine çok düşük su hacimleriyle girmek zorunda kaldığını söyledi. İzmir’e su sağlayan barajlardaki doluluk oranlarının geçen yılın yaklaşık yarısı kadar olduğunu belirten Yıldız, “Meteorolojik kuraklık hidrolojik kuraklığa dönüşmüş ve baraj ve göllere giren su miktarları azalmıştır. Barajlardaki doluluk oranının azalmasının meteorolojik ve yönetsel iki sebebi vardır. Bunlardan meteorolojik olan doğrudan yağışların azalmasına bağlıdır. Yönetsel olanı ise suyun verimsiz kullanımı ve yönetimidir. Su şebekelerindeki kayıp ve kaçakların yüksek olması da yönetim sorunu olarak görülür. Ancak İZSU Genel Müdürlüğü’nün Çeşmedeki 30 yıllık, eskimiş su şebekesini değiştirme projesinde sona gelinmiştir. Bu proje yaz aylarında nüfusu 1 milyonu aşan Çeşme’nin su sıkıntısını büyük oranda rahatlatacaktır. Ancak altyapının yenilenmesinin yanı sıra,su kullanım bilincinin arttırılması çalışması da yapılmalıdır. Ayrıca her su yılı başında bir su bütçesi hesabı yapılmalı ve barajlardaki doluluk oranı da dikkate alınarak su talebi yönetilmelidir. Aşırı su kullanımını önleyici tedbirler zamanında alınmalıdır. Su arz güvenliği için kriz aşamasına geçmeden hidrolojik kuraklık riski yönetilmelidir” dedi.

“Talebi karşılamak güç”

Çeşme’nin yerleşik nüfusunun yaklaşık 51 bin olmasına rağmen bu sayının tatilciler ve turistlerle birlikte kışın 300 bin, yazın ise 1 milyona ulaşmasının suyun daha fazla ve bilinçsiz kullanılmasına neden olduğunu belirten Yıldız, “Bu nüfus özellikle yaz aylarında suyu daha çok kullanmakta ve özellikle barajlardaki su seviyelerini hızla aşağıya çekmektedir. Yazın 3-4 kat artan su talebini karşılamak güç olmaktadır. Bu dinamik su talebinin karşılanması için kısıtlı suyun çok planlı ve verimli şekilde yönetilmesi şarttır. Bu yönetime suyu kullananlar da aktif bir şekilde katılmalıdır. Su talebi yazın çok büyük oranlarda artan yörelerimizde talebin yönetilmesi gerekiyor. Bu kapsamda dinamik fiyatlandırma da bir alternatif olarak değerlendirilebilir” ifadelerini kullandı.

İki barajda su tutuldu

Çeşme’de su arzını sürdürülebilir hale getirmek için birçok çalışma yapıldığını söyleyen Yıldız, “Çeşme’nin kısa vadede su arz güvenliği için inşa edilen Karareis ve Salman Barajlarında su tutuldu, isale hattı tamamlandı. Arıtma tesisi devreye alınmak üzere diye biliyorum. Bu barajlardan Çeşme’ye yılda yaklaşık 3,74 milyon m³ içme-kullanma suyu temin edilmesi hedefleniyor. Bu projeler Çeşme’nin kısa dönemli ilave su ihtiyacı için çok önemli bir işlev görecek” diye konuştu.

“Koordinasyon eksikliği var”

Türkiye genelinde su kullanımını yönetmekte bir koordinasyon eksikliği yaşandığını vurgulayan Yıldız, “İzmir Büyükşehir Belediyesi veya DSİ gibi kurumlar, mevcut imkanları ve yetki-sorumlulukları çerçevesinde görevlerini yapmaya çalışıyorlar. Ancak su yönetimimizde genel olarak çok başlı, çok parçalı bir yapı ve koordinasyon eksikliği mevcut. Türkiye’de su yönetimi bir geçiş dönemi içinde. Yasal, yönetsel ve kurumsal olarak birçok düzenleme ve yeniden yapılanmaya ihtiyacı var. Bunun için öncelikle uzun zamandır hazırlıkları süren su yasası taslağının yasalaşması gerekiyor” dedi.

Kaynak: Dilek Çakır Durak