Su Yönetimi
Batı Akdeniz Su Tahsis Planı ve Eylem Planı Yayımlandı : 15 yıl içinde şiddetli kuraklık mevcut suyu yarıya düşürebilir
Bodrum ,Marmaris ve bölgedeki tatil yöreleri su gerilimi altında.
Çok şiddetli kurak dönemlerde su ihtiyacının yaklaşık yarısı karşılanabiliyor
Gelecek 15 yıl içinde yılda ilave 84 milyon m3 içme suyu ihtiyacı oluşacak
Dursun Yıldız
Su Politikaları Uzmanı
Kuzey Ege,Büyük Menderes ve Batı Akdeniz Havzalarının Su Tahsis ve Eylem Planlarına ilişkin Cumhurbaşkanı kararları,3 Haziran 2025 tarihli ve 32920 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Bu planlarla su kaynaklarının havza ve sektörel alt havza ölçeğinde paylaşımının sağlanması, gelecekte her sektörün ihtiyacı olan suyun sosyoekonomik koşullar ve ihtiyaçlar göz önüne alınarak adil bir şekilde karşılanması amaçlanıyor.
Sektörel Su Tahsisi Planları
Sektörel bir tahsis planının havza düzeyinde hazırlanması, su kaynaklarının paylaşılmasını ve her bir sektörün su ihtiyacının adil bir şekilde planlanması ve karşılanması için hazırlanmaktadır. Bu bağlamda, Batı Akdeniz Nehir Havzası’nda sektörel su tahsisi planının hazırlanması; su kullanımını en iyi şekilde gerçekleştirmek için su potansiyeli dikkate alarak ekonomik, sosyal ve çevresel analizler aracılığıyla sulama, üretim ve evsel kullanım açısından su kaynakları ile su talepleri arasındaki dengenin sağlanması için tamamlayıcı bir tedbir olarak tanımlanmaktadır.
Sektörel su tahsisi planı, yakın gelecek ve geleceğe yönelik su kaynağı planlaması, hidrolojik modeller, su ihtiyacı analizleri, çevresel ve ekonomik fayda analizleri, tarım sektörü için ürünlerin verimlilik analizleri, kamu farkındalığı kampanyaları ve paydaş katılımı faaliyetlerini içermektedir.
Batı Akdeniz Havzası Su Tahsis Planı ve Eylem Planı
Batı Akdeniz Havzası Su Tahsis Planı ve Eylem Planı ile su kaynaklarının havza ve sektörel alt havza ölçeğinde paylaşımının sağlanması, gelecekte her sektörün ihtiyacı olan suyun sosyoekonomik koşullar ve ihtiyaçlar göz önüne alınarak adil bir şekilde karşılanması amaçlanıyor.
Batı Akdeniz Havzası Su Tahsis Planı ve Eylem Planında, havzanın toplam su kapasitesi normal durumda yıllık 7,4 milyar m3 olarak verilmektedir.
Havzada 2020 yılında normal şartlarda 6,4 milyar m3 olan yerüstü su potansiyelinin 2041 yılında çok şiddetli kuraklık şartlarında 2,7 milyar m3 e düşeceği tahmin edilmektedir.
Gelecek 15 yıl için 84 milyon m3 içme ve kullanma suyu ihtiyacı hesaplanmış
Havzada içme ve kullanma suyu kullanımı 2025 yılı için 213 milyon m3 olup 2041 yılı için bu ihtiyaç 297 milyon m3 olarak verilmektedir. Bu durumda gelecek 15 yıl içinde havzada içme ve kullanma suyu için yılda 84 milyon m3’lük ilave su ihtiyacı ortaya çıkmaktadır.
Havzada 2025 yılında Tarım sektörüne normal iklim koşullarında 767 milyon m3 olan su tahsisi talebin ancak %74’ünü karşılamaktadır. Şiddetli kurak döneminde ise tarım sektörüne su tahsisi 685 milyon m3 e düşürülecek ve talebin ancak %57’sini karşılayabilecektir.
Planda tarım sektörüne su tahsisinin normal şartlarda 2041 yılında çok az bir artışla 785 milyon m3 olacağı yer almaktadır. Bunun da talebin %79’unu karşılayabileceği görülmektedir.
Plana göre Turizm sektörüne 2025 yılında 10 milyon m3 olan su tahsisi 2041 yılında 22 milyon m3 e çıkacaktır .
Çok şiddetli kurak dönemlerde ihtiyacın yaklaşık yarısı karşılanabilecek
Batı Akdeniz Havzasında sektörel su taleplerinin karşılanma oranları her projeksiyon yılı ve her kuraklık durumunda farklılık göstermektedir. Normal dönemlerde havzanın tüm su ihtiyaçları %77-%83 oranlarında ,çok şiddetli kurak dönemlerde ise %58-%65 oranlarında karşılanabilmektedir.
Batı Akdeniz Havzası Su Tahsis Planında;
“Yeraltısuyu emniyetli rezerv miktarının altına düşülmediğinden özellikle Muğla/Bodrum’un kentsel yerleşimlerinde, Muğla/Milas’ın kırsal yerleşimlerinde, Antalya/Kemer’in kentsel yerleşimlerinde, Antalya/Kaş’ın kentsel ve kırsal yerleşimlerinde, Muğla/Fethiye’nin kırsal yerleşimlerinde gelecek yıllarda ve kurak şartlarda içme ve kullanma suyu taleplerinin karşılanma oranlarında düşüş yaşanmaktadır.” denmektedir.
Bu kapsamda; İçme kullanma suyu iletim ve dağıtım sistemlerinde meydana gelen kayıp oranlarının minimum seviyeye getirilmesi, özellikle Muğla İlinin ortalama %47 seviyesinde olan kayıp oranında mümkün olan en kısa sürede iyileştirmeler yapılması önerilmektedir.
Planda bölgenin birçok turistik yöresinde kurak şartlarda su sıkıntısının artacağı belirtilmekte ve bunun azaltılabilmesi için alınması gereken tedbirlere vurgu yapılmaktadır.
Tahsis Planında alınması gereken tedbirler arasında; şebekelerdeki kayıp ve kaçakların en aza indirilmesi, alternatif su kaynaklarının araştırılması, yeraltısularının arıtılmış atık su ile beslenmesi, planlanan barajların bir an önce tamamlanması, kuraklık şartlarında yeraltısuyu emniyetli rezervlerinin altına inilerek ihtiyaçların karşılanması,havzada ekonomik ve teknik olarak yapılabilir olması koşuluyla mevcut barajlardan içme suyu sektörüne su temini sağlanması yer almaktadır.
Kaynak: Batı Akdeniz Su Tahsis Planı ve Eylem Planı -2025