30.03.2023

​22-24 Mart 2023, New York-Amerika Birleşik Devletleri

​Birleşmiş Milletler (BM) 2023 Su Konferansı, 22-24 Mart 2023 tarihlerinde BM Genel Merkezi New York-Amerika Birleşik Devletleri’nde Hollanda ve Tacikistan’ın ev sahipliğinde 188 üye ülke ve uluslararası kuruluşun katılımıyla gerçekleştirildi. “Su On Yılının (2018-2028)” Uygulanmasına ilişkin Ara Dönem Gözden Geçirme Konferansı olarak değerlendirilen BM 2023 Su Konferansı, 1977 yılında Arjantin’in Mar Del Plata kentinde düzenlenen BM Su Konferansından günümüze kadar olan süreçte su konusu özelinde düzenlenen ilk BM konferansı niteliği taşıyor.

2023 yılı için “Ortaklıklar ve İş birliği Yoluyla Değişimi Hızlandırmak” teması ile düzenlenen 22 Mart 2023 Dünya Su Günü’nde başlayan konferans, açılış ve kapanış oturumları dâhil Genel Kurul Oturumları, beş interaktif diyalog oturumu (1.Sağlık için Su, 2.Sürdürülebilir Kalkınma için Su, 3.İklim, Dayanıklılık ve Çevre için Su, 4.İşbirliği için Su ve 5.Su Eylem On Yılı başlıklarında olmak üzere) bu kapsamda düzenlenen 1300’ü aşkın yan etkinlik, özel etkinlikler, sergi ve gösteriler olmak üzere beş temel alanda konumlandı:

Genel Kurul Oturumunda yaklaşık 188 BM üyesi Devlet ve Uluslararası Kuruluş temsilcisi konuşma gerçekleştirmiş olup ülke beyanımız ise Sayın Bakanımız Prof. Dr. Vahit KİRİŞCİ tarafından 23 Mart 2023 tarihinde gerçekleştirildi.

Tarım ve Orman Bakanı Sayın Prof. Dr. Vahit KİRİŞCİ’nin Genel Kurul Hitapları:​

Tarım ve Orman Bakanı Sayın Prof. Dr. Vahit KİRİŞCİ,  ülkemizde yaşanan deprem nedeniyle baş sağlığı, yaralılara acil şifa dilekleri ve bu süreçte destekleri nedeniyle uluslararası kamuoyuna Sn. Cumhurbaşkanımızın teşekkürlerini ileterek konuşmalarına başladı.

Sayın Bakanımız konuşmasının devamında iklim değişikliğinin yanı sıra pandemi, Ukrayna-Rusya savaşı ve doğal afetlerin gıda arz güvenliğinin önemini yeniden hatırlattığı vurgusuyla Sn. Cumhurbaşkanımız ile BM Genel Sekreterinin ortak çabalarıyla başarıya ulaşan “Tahıl Koridoru Anlaşmasının” bu noktada büyük bir başarı olarak kayıtlara geçtiğini belirtti.

Sayın Bakanımız KİRİŞCİ, bu iki örneğin, işbirliğinin ne denli önemli olduğunun müşahede edilmesine bir kez daha vesile olduğunu ifade etti.

Sınıraşan suların idaresi konusunda üçüncü tarafların müdahalesi olmaksızın kıyıdaş ülkeler arasında işbirliği geliştirilmesi gerektiğini vurgulayan Sayın Bakanımız Prof. Dr. Vahit KİRİŞCİ özetle su yönetiminde aşağıdaki noktalara vurgu yaptı:

• Su stresi altında olan Türkiye, sürdürülebilir kalkınma yolunda, su kaynaklarının akılcı ve bütüncül bir yaklaşımla yönetilmesi adına havza yönetim sistemlerini kurmaktadır.
• Taşkın ve kuraklık yönetimini de içeren nehir havzası yönetim planları ve sektörel su tahsis planları hazırlanmaktadır.
• Bu bağlamda, öncelikle ulusal ölçekte hidrolojik ve iklime dayalı su gözlem ağlarının geliştirilmesi önemsenmektedir.
• Tarım başta olmak üzere, tüm sektörlerde su verimliliğinin artırılmasını teminen kararlı adımlar atılmaktadır.
• Sulamada kapalı sistemlere geçiş ve atık suların geri kazanımında mesafe kaydedilmiştir.
• Su verimliliğinde çalışmalar ise, 31 Ocak 2023 tarihinde başlattığımız “Su Verimliliği Seferberliği” çerçevesinde yürütülmektedir.

Diğer taraftan sınıraşan sular konusunda da şu hususlara da vurgu yapıldı:

• Su konusuna bütünüyle insani açıdan yaklaşan Türkiye, sınır aşan suları kıyıdaş ülkeler arasında anlaşmazlıktan ziyade, bir iş birliği unsuru olarak görmektedir.
• Türkiye aşağı kıyıdaş ülkelerin ihtiyaçlarını daima gözeten bir anlayışla hareket etmektedir. İklim değişikliğinden ülkemiz de ciddi anlamda etkilenmesine rağmen, gerçekleştirilen su altyapı projeleri sayesinde aşağı kıyıdaş ülkelere, nitekim geçtiğimiz hafta itibarıyla Irak’a, imkânlarımızı zorlayarak doğal akışın üzerinde su bırakılabilmiştir.
• Yaptığı bu fedakârlıkların kıyıdaş ülkelerle  karşılıklı güvenin tesis edilmesine hizmet edeceğine inançla Türkiye, bu kapsamda yapıcı işbirliğine açık bulunmaktadır.
• Karmaşık su meselelerinin, doğrudan uluslararası barış ve güvenliği tehdit ettiği algısıyla ele alınmasının, iş birliğine ve karşılıklı güven çerçevesinde, iyi komşuluk ilişkilerine zarar vereceği düşünülmektedir.
• Her sınır aşan nehir havzasının kendine has özellikleri ve dinamikleri bulunduğundan, meselelerin sadece kıyıdaş ülkeler arasında ele alınması gerektiği görüşü savunulmaktadır. Bu konuda üçüncü tarafların arabuluculuk yaklaşımlarının veya bu konuda alınabilecek uluslararası zorlayıcı tedbirlerin sınıraşan sulardaki ortak işbirliği hedeflerine katkı sağlayacağı düşünülmemektedir.
  

Ülke Katkısı:

Birleşmiş Milletler (BM) 2023 Su Konferansına ülkemiz adına Su Yönetimi Genel Müdürü Sayın Afire SEVER tarafından temsiliyet sağlandı. Ülkemiz üç interaktif diyaloğa kayıt yaptırdı ancak üç nolu başlıkta söz alabildi. Bu kapsamda, “İklim, Dirençlilik ve Çevre için Su İklim, dayanıklılık ve çevre için su – deniz, biyolojik çeşitlilik, iklim, dayanıklılık ve afet riskinin azaltılması için kaynak” başlıklı interaktif diyalog oturumunda ülke pozisyonunu belirtmek üzere söz alındı. Genel Müdürümüz Sayın SEVER, Ülke beyanında iklim değişikliğinin ülke üzerinde ağır etkiler oluşturduğunu, 2022 yılı kuraklığı üzerine hali hazırda ülkenin son 63 yılın en kurak dönemini yaşadığını ve iklim değişikliğinin sulama başta olmak üzere bütün sektörlerde suyun verimli kullanılmasını zorunlu kıldığını belirtti.

Ayrıca ülkemiz adına Tarım ve Orman Bakanlığının koordine ettiği “Su Eylem Gündeminin Gerçekleştirilmesine Doğru: Sınırların Ötesine Ulaşmak” ve Sağlık Bakanlığının koordine ettiği “Halk sağlığının takibi için atık su gözetimi: SKA’ları karşılamak için tek sağlık yaklaşımının kullanılması” başlıklı iki adet yan etkinlik düzenlendi. Her iki yan etkinlikte de Tarım ve Orman Bakanı Sayın Bakanımız Prof. Dr. Vahit KİRİŞCİ tarafından açılış konuşması gerçekleştirildi. 

Türkiye olarak ortak düzenleyici olunan “Akdeniz’de Su Finansmanı” başlıklı yan etkinlikte Tarım ve Orman Bakan Yardımcısı Sayın İbrahim YUMAKLI tarafından ülkemiz adına temsiliyet sağlandı.

Ülkemiz tarafından düzenlenen ya da ortak olunan yan etkinlikler haricinde diğer ülkeler ve uluslararası kuruluşlar tarafından organize edilen, başta sınır aşan sular konusu olmak üzere önemli hususları içeren bir çok yan etkinliğe katılım sağlandı.

BM Su Konferansı Tavsiye Kararlar:

BM Genel Kurulu’nun 77. Oturum Başkanı Csaba KŐRÖSİ tarafından BM Su Konferansının çıktısı olarak atılması hedeflenen adımlar dokuz başlıkta özetlendi:

1. 2030 yılına kadar ulusal ve küresel düzeyde entegre su ve iklim politikasının oluşturulması,
2. Sosyoekonomik dayanıklılık, ekolojik sürdürülebilirlik ve insanların farklılıklarına duyarlı bir su, iklim ve arazi yönetimini destekleyen Küresel Su Bilgi Sisteminin kurulması,
3. İnsanların hayatlarını ve mallarını korumalarına yardımcı olmak için “Herkes İçin Erken Uyarı Sistemleri”nin geliştirilmesi,
4. Beslenme ve enerji sağlamak için sürekli artan su tüketimine olan bağımlılığın üstesinden gelinmesi için yeni mücadele yöntemlerinin geliştirilmesi,
5. Sürdürülebilir bir dünya için yeni su ekonomisinin geliştirilmesi; bu kapsamda su, iklim, toprak, ekosistem akıllı ve insan odaklı hale getirilmesi için finansal ilkelerin yeniden tanımlanması,
6. Özellikle gelişmekte olan ülkelerin desteklenmesi başta olmak üzere kurumların ve kişilerin kapasitesinin geliştirmesi için “Küresel Su Eğitim Ağı”nın oluşturulması,
7. Tüm kıtalardaki ülkeleri desteklemek için “Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (BM-AEK) Su Sözleşmesi” temelinde kapsayıcı, kapsamlı sınır ötesi anlaşmaların kuvvetlendirilmesi,
8. Dönüşümün hızlandırılması ve sağlanması maksadıyla Genel Sekretere ve üye devletlere su alanında faaliyet gösterecek küresel bir su yapısının oluşturulması yönünde çağrıda bulunuldu. Bu yapının içerisinde BM-Su (UN-Water) kuruluşunun reformu, “BM Su Elçisi”nin atanmasının yer alması,
9. Yukarıdaki taahhütlerin uygulanması, tarafların ve paydaşların taahhüdünün değerlendirilmesi için 2025 yılında hükümetler arası bir toplantı yapılması,

gerektiği hususları belirtildi.

Kaynak:https://www.tarimorman.gov.tr/SYGM/Sayfalar/Detay.aspx?TermStoreId=368e785b-af33-487d-a98d-c11d5495130b&TermSetId=99671c99-4e27-40e4-941e-cfc1e9c54399&TermId=fb841593-eb13-4a7b-90e6-762d1dc46795&UrlSuffix=1105/Birlesmis-Milletler-bm-2023-Su-Konferansinin-Ardindan