İlker Özel

İnş Müh

DSİ Emekli Genel Md. Yrd.

Baharın habercisi CEMRE’nin önce havaya, sonra suya ve en sonunda da toprağa düştüğüne inanır toplumlar. Üç tane olan cemrenin birincisi havaya (19-20 Şubat), ikincisi suya (26-27 Şubat) ve üçüncüsü de (5-6 Mart) toprağa düşer. 21 Mart Gündönümüdür. Gece ile gündüz süreleri eşittir. Bu tarihten itibaren gün süreleri uzamaya başlar.

Gelin biz kendi ihtisas dalımızı konuşalım. Ben konuya girmek için Cemreyi seçtim.

SU’yun ÇEŞİTLİ HALLERİ

YAĞMUR olur tabiata can verir. Onsuz tarım olmaz, illaki yağmur der çiftçi baharda. Dört gözle bekler yağmuru. Kurak giderse yağmur duasına çıkar. Ama azı karar, çoğu zarardır yağmurun.

H₂O₂  de var. Bu bayağıca kimyasaldır. Tıb da, kimya sanayiinde kullanılır. Eskiden annelerimiz evlerin tahtalarını ağartmada kullanırlardı.

Dötoryum var. Ağır su. Nükleer fizikte ve nükleer enerjide kullanılır.

Biliyormusunuz ; doğada +4 C^o deki su yoğunluğu en ağır sudur. Buz tutan göllerin, nehirlerin en altına iner ve canlıların yaşaması böylece devam eder.

Baştan dedim su zaman zaman haşarı bir çocuk, bıçkın bir delikanlı  gibidir, sağı solu belli olmaz bu suyun. O romantik, gönülleri ıslatan yağmur soğuk havayla bir kapışır yükseklerde dolu olur, çiftçinin yüreğini dağlar. Tarlada ekinler, seralar perişan olur. Zararı büyüktür o  5 bilemedin 10 dakikalık kavganın.

İşte o haylaz yağmurun bir anda doluya dönüşmesinin sonucu. Sonra da suçlu o değilmiş gibi yükseklerden utanarak gülümser.

Bu olay 21 Haziran yaz gün döneminden sonra olur. Seller de öyle. Bizler  buna geç kalmış bahar feyezanları deriz.

KAR TANELERİ 

KAR; çiftçinin dostu, mahsulün vitaminidir. Güzelliktir kar. Sarar sarmalar tarlasını çiftçinin.

Çok romantiktir kar ama sakin yağarsa. Bir de kar tipisi var ki yakalanmaya görün. Ben yakalandım 1986 da hemde 9 Kasımda Uzun Yayla Mazı kıranda. Neredeyse arabamız yarım saatte neredeyse gömülecektik kara. Zor attık kendimizi Karayolları Bakım evine. Düşünün köylünün hayvanları ile geçirdiği zor anları. Bir de çığ olayı var kar güzelliğinin.  Alır götürür önüne kattığı her şeyi.

Çokluğu bir dert, azlığı bir derttir, çöldür yağmurun olmadığı yerler. Dünyanın en büyük çölüdür Antartika.

Size YARAMAZ -HAŞARI SUYUN HALLERİNİ  anlatmaya çalıştım bir nebze. Şunlar çok ama çok önemli.

• Su bardakta görüldüğü gibi değildir, o yaramaz-haşarı  şey bardaktan taşar kocaman bir dere, çay, ırmak, nehir oluverir.

• Derenizin sık sık hatırını soracaksınız. O’nun bir yaşayan varlık olduğunu hiç unutmayacaksınız. Bu şu demek. Yatağı çok rahat olmalı, üzerine yapılan yapılar onu rahatsız etmemeli. ( kısacası her türlü hesabı kitabı iyi yapın, kent hidrolojisini unutmayın.)
• Ona iyi bakın, darıltmayın, küstürmeyin.( Yatağı temiz tutun, çevreci olun, o güzelim dere çöplük olmasın.)

• Siz siz olun o güzelim derenin yatağını değiştirmeyin.( Böyle bir zorunluluk varsa daha güzel ve rahat hazırlayın. Tedbirleri alın. O yaramaz koca su yeni yatağını daha çok sevsin.)

• Ve şu bir gerçek: Suyla uğraşan herkes suyun farklı hallerini bilmeli, sel ve sonrasını mutlaka görmeli. O muhteşem gücü görmeden, yakından tanımadan yapacağı şeye çok dikkatli karar vermeli.

• Ben 5 m³/sn  ile  6500 m³/sn’lik  debileri  yaşayan bir mühendisim. Arazi aracı büyüklüğünde bir kayanın suda nasıl yüzdüğünü bizzat gördüm.

Suyun hayat veren müthiş yaşamsal  özelliğinin yanısıra kızınca herşeyi hafifleterek önüne katan ölümcül  gücünü sakın hatırımızdan çıkarmayalım

Kısaca su, H₂O dan daha fazla bir şeydir. Herhangi iki elementin biraraya gelmesinden daha farklı bir şeydir. İyi idare edilirse canlı yaşama verilmiş bir armağan gibidir

Hala birçok değişkeni matematik olarak çözülmemiş karmaşık başka  bir dünyası vardır akan suyun ve bambaşka dünyalar yaratır.

 Onu yönetebilmek için çok bilmemiz çok çalışmamız lazım.

İlker Özel

İnş Müh

DSİ Emekli Genel Md.Yrd.

SPD Üyesi