İlker Özel

İnş Müh

DSİ Emekli Bölge Müdürü ve Genel Müdür Yrd.

6 Ağustos 2022

Kuraklığı Allah kimseye yaşatmasın. O kadar çok kuraklık tarifi var ki. Burada çok rakamsal anlatımlara girmeden anlatımlar yapmaya çalışacağım. “SPA Su Politikaları Derneği uzmanları; bu konuyu detayları ile birlikte vermektedirler. 

Kuraklık “Yağışların, kaydedilen normal seviyelerinin önemli ölçüde altına düşmesi sonucu, arazi ve su kaynaklarının olumsuz etkilenmesine ve hidrolojik dengenin bozulmasına sebep olan doğal olay” olarak tanımlana -bilir.

Kuraklığın literatürde tanımlanan birçok çeşidi olmakla üç belirgin kuraklık tipi vardır. (Wilhite and Glantz 1987). Pek çok literatürde bu tarif kullanılır.  Bunlar;

1-Meteorolojik Kuraklık, 2-Tarımsal Kuraklık, 3-Hidrolojik Kuraklık

Meteorolojik Kuraklık

Belirli bir zaman periyoduna ait normallerden (genellikle en az 30 yıllık) meydana gelen sapma olarak tanımlanır. Bu tanımlamalar genellikle bölgeseldir ve tahminen bölgesel klimatolojinin tam olarak anlaşılması temeline oturur. Normal olarak meteorolojik ölçümler kuraklığı ifade etmede başta gelen göstergelerdir. Devam eden bir meteorolojik kuraklık olayı hızlı bir şekilde kuvvetlenebilir veya aniden sona erebilir. Kuraklık periyotları genellikle, belirlenen eşik sebep olur.

Hidrolojik Kuraklık

Hidrolojik kuraklık, uzun süre devam eden yağış eksikliği neticesinde ortaya çıkan yeryüzü ve yer altı sularındaki azalma ve eksiklikleri ifade eder. Nehir akım ölçümleri ve göl, rezervuar, yer altı su seviyesi ölçümleri ile takip edilebilir. Yağmur eksikliği ile akarsu, dere ve rezervuarlardaki su eksikliği arasında bir zaman aralığı olduğundan dolayı hidrolojik ölçümler kuraklığın ilk göstergelerinden değildir. Meteorolojik kuraklık sona erdikten uzun süre sonra dahi hidrolojik kuraklık varlığını sürdürebilir.

1 Birleşmiş Milletler Çölleşmeyle Mücadele Sözleşmesi. Haziran 1992 tarihinde Rio de Jenerio’ da düzenlenen BM Çevre ve Kalkınma Konferansı’ nda alınan kararlar çerçevesinde kurulan Hükümetler arası Müzakere Komitesince “Çölleşme ile Mücadele Sözleşmesi” hazırlanmış ve 17 Haziran 1994 tarihinde kabul edilmiştir. Türkiye 1998 yılında

Tarımsal kuraklık

Bitkinin kök bölgesinde, büyüyüp gelişmesi için yeterli nem bulunmaması durumu olarak ifade edilir. Büyüme periyodu boyunca, belirli bir bitkinin suya ihtiyaç duyduğu belirli bir kritik döneminde yeterli toprak nemi olmadığı zaman tarımsal kuraklık meydana gelir. Tarımsal kuraklık meteorolojik kuraklıktan sonra ve hidrolojik kuraklıktan önce ortaya çıkan tipik bir durumdur. Tarımsal kuraklık, toprağın derinlikleri doymuş halde olsa bile ürün verimlerini ciddi oranda düşürebilir. Yüksek sıcaklıklar, düşük nispi nem ve kurutucu rüzgarlar yağış azlığının etkilerinin katlanmasına

Benim kuraklık tarifim şudur: “ Buz gibi şarıl şarıl akan bir suda kafamı yıkamayı hayal ediyorsam ve bu hayal ettiğim suyu bulamıyorsam kuraklık başlamıştır” .

Teknik tarifleri halkımız çok kullanmaz. Kuraklık tariflerinde pek çok kere acındırma vardır, abartı vardır.  “Valla kardeşim içecek su kalmadı, kurbağaların yüzdüğü bataklıktan mendilimizle suyu süzüp içtik”,  Veya:” Valla kardeşim abdest almayı bırak, yüzümüzü ıslatacak su bulamaz hale geldik.”

Evet belki uzun periyodlu bir  kuraklıkla karşı karşıya değiliz. Ama bu kesin bir uyarıdır. Anatomik olarak kalp ritim bozuklukları muayene edilip gerekli tedbirle alınmazsa, hastayı götürür. Bunu iklimde bozulan ritme adapte edersek  bu da alır götürür. Şakası yok adam akıllı götürür.

Şimdi ilgililer; şunu düşünmeli. “ Aman canım param olduktan sonra her şeyi alırım, konuyu büyütmeyelim panik yapmayalım.” . Bir saniye; kuraklık mikron hassasiyetinde nokta atışı değil dostum. Vurdu mu paraleller mertebesinde vurur.

Işıklandırmayı istediğiniz gibi ayarlayın ama nokta atışı yapmadan. Türkiye’yi içine alan şeridi döndürün. Nereleri giriyor kuraklığa.

Zaman tez zamanda RADİKAL KARARLAR ALMA ZAMANIDIR. Artık deddebeli toplantılar yapma dönemi kapanmıştır. ZAMAN TOPYEKÜN BİRLEŞME VE KARAR ALIP İCRAATA GEÇME ZAMANIDIR. AMA HER KONUDA. BAŞTA  SU.