2 Kasım 2021

26. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı (COP26) 1 Kasım’da İngiltere’nin ev sahipliğinde Glasgow’da başladı. 12 Kasım’a kadar sürecek zirve boyunca dünyanın dört bir yanından karar alıcılar 1,5 derece hedefine ulaşabilmek için neler yapılabileceğini konuşacak.

COP26’da neler konuşuluyor, hangi kararlar alınıyor? COP26 gündemi İSO Yeşil Blog’da:

4. GÜN: KÖMÜR AŞAMALI OLARAK KALDIRILACAK

• İngiltere İş, Enerji ve Endüstriyel Stratejiden Sorumlu Devlet Bakanı Kwasi Kwarteng, küresel olarak temiz enerjiye geçişin mevcut hızından beş kat daha fazla olması gerektiğini vurguladı: “Bu konuda İngiltere iyi bir model, sadece dokuz yıl önce elektriğimizin yüzde 40’ı kömürden geliyordu, bugün bu oran yüzde 2’den az ve 2024’e kadar aşamalı olarak kaldırmayı planlıyoruz. Dünyamıza güç verme şeklimizde devrim yapmadan iklim değişikliğiyle mücadele edemeyiz.”
• COP26’nın dördüncü gününe 40’tan fazla ülkenin kömürü aşamalı olarak kaldırma kararı damga vurdu. Aralarında en çok kömür kullanan ülkelerden Kanada, Ukrayna, Polonya ve Vietnam’ın da yer aldığı anlaşmaya göre büyük ekonomiler 2030’larda, gelişmekte olan ekonomiler ise 2040’larda kömür enerjisini kullanmayı aşamalı olarak durduracak. Dünyanın en çok emisyon salan ülkelerinden Avustralya, Çin, Hindistan ve ABD ise anlaşmaya katılmadı.
• Genç iklim aktivistleriyle birlikte COP26 kapsamında düzenlenen bir panele katılan Greta Thunberg, “Dürüst olmak gerekirse bu zirvelerden gerekli değişikliklerin gelmeyeceğini hepimiz biliyoruz,” ifadelerini kullandı. Dışarıdan büyük bir baskı olmadan liderlerin hiçbir şey yapmamaya devam edeceğini vurgulayan Thunberg, zirveye katılan CEO’ları da COP26’yı “greenwashing” (bir şirketin çevresel sorumluluğa sahip olduğu imajını vurgulamak için yanlış bilgi yayması) yapmaya alet etmekle suçladı.
• Endonezya Çevre Bakanı Siti Nurbaya Bakar, COP26’nın ikinci gününde uzlaşılan ormansızlaşmayı durdurma taahhüdünün adil olmadığını söyledi. Karbon emisyonlarını azaltmak ya da ormansızlaşma adına Endonezya’nın gelişiminin durmaması gerektiğini söyleyen Bakar’ın tepkisi hayal kırıklığıyla karşılanıyor.

3. GÜN: FİNANS DEVLERİ 2050’YE KADAR NET SIFIR SÖZÜ VERDİ

• COP26 Başkanı Alok Sharma, gelişmiş ülkelerin kırılgan ülkelere sağlayacağı finansmanın 2021-2025 döneminde 500 milyar doları aşacağını açıkladı. COP26’nın finans gününde düzenlediği basın toplantısında konuşan Sharma, gelişmiş ülkelerin az gelişmiş ülkelere sağlamayı taahhüt ettiği yıllık 100 milyar dolarlık finansman desteği hedefine ulaşılamadığını ancak 2022’de bu hedefe yönelik ilerleme olacağını vurguladı.
• Toplam varlığı yaklaşık 130 trilyon dolar olan finans kuruluşları, 2050’ye kadar net sıfır emisyon taahhüdü verdi. Mark Carney liderliğindeki Glasgow Net Sıfır Mali İttifakı (The Glasgow Financial Alliance for Net Zero, GFANZ) tarafından verilen bu taahhüt, COP26’nın ilk üç günündeki en önemli başarısı olarak görülüyor.
• Küresel emisyonların yüzde 7’sinden sorumlu olan çelik sektörü ilk defa iklim müzakerelerine katıldı. Çelik sektöründe emisyonların azaltılması için verilen taahhüdün imzacıları arasında dünya çelik üretiminin yüzde 32’sini temsil eden İngiltere, AB, ABD, Kanada, Mısır, İsrail, Fas, Kore, Türkiye, Japonya, Avustralya ve Hindistan dahil birçok ülke bulunuyor.
• ABD iklim elçisi John Kerry, dünyanın ortalama sıcaklık artışını 1,5 derece ile sınırlama hedefine ulaşma şansının yüzde 60 olduğunu söyledi.

2. GÜN: METAN GAZI VE ORMANSIZLAŞMA TAAHHÜTLERİ

• ABD ve AB’nin inisiyatifiyle 80’den fazla ülke metan gazı salımını 2030’a kadar yüzde 30 azaltmayı öngören bir taahhütte uzlaştı. ABD, İngiltere, AB ülkeleri, Birleşik Arap Emirlikleri, Vietnam, Endonezya, Irak, Japonya, Pakistan, Meksika, Kanada, Arjantin, Brezilya ve Nijerya’nın da yer aldığı taahhüde ulaşmak için 300 milyon dolardan fazla finansman sağlanacak.
• Dünya ormanlarının yüzde 85’inden fazlasına sahip ülkeleri temsil eden 100’den fazla dünya lideri, önümüzdeki on yılda ormansızlaşmayı durdurma sözü verdi. Bu kapsamda toplamda 19 milyar dolarlık bir bütçe harekete geçirilecek. Söz veren ülkeler arasında Türkiye de yer alıyor.
• AB, Fransa, Almanya, İngiltere ve ABD, Güney Afrika ile karbondan arındırma çabalarını desteklemek için yeni bir Enerji Adil Geçiş Ortaklığı (Just Energy Transition Partnership) kurduğunu duyurdu. Ortaklıkla, elektriğinin yüzde 90’ını fosil yakıtlardan elde eden Güney Afrika’ya temiz enerjiye geçiş sürecinde 8,5 milyar dolar fon sağlanacak.
• Aralarında Türkiye’nin de olduğu 40’tan fazla ülke ve Avrupa Birliği, Paris Anlaşması hedeflerini karşılamak için gereken temiz teknolojilerin ve sürdürülebilir çözümlerin geliştirilmesini ve yaygınlaştırılmasını hızlandırmak için uluslararası alanda birlikte çalışma sözünü verdikleri Glasgow Atılım Gündemi’ni (Glasgow Breakthrough Agenda) başlattı.
• ABD, Paris Anlaşması’nın önemli parçalarından biri olan ve gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerden oluşan Yüksek Hedef Koalisyonu’na (High Ambition Coalition) yeniden katıldı. Dünyanın en büyük ekonomisi ve Çin’den sonra en büyük ikinci karbon yayıcı olan ABD’nin, 1,5 derece hedefini yakalamayı amaçlayan koalisyona geri dönmesi COP26’nın hedeflerine önemli bir destek olarak görülüyor.

1. GÜN: “KENDİ MEZARIMIZI KAZIYORUZ”

• Zirvenin açılış konuşmasını gerçekleştiren İngiltere Başbakanı Boris Johnson, COP26 zirvesinden çıkacak sonuçların gençler ve henüz doğmamış çocuklar için değerlendirileceğini vurgulayarak, “Başarısız olursak bizi affetmeyecekler, Glasgow’un tarihi dönüm noktası olduğunu bileceklerler,” diye konuştu.
• Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, fosil yakıtlara bağımlılığın küresel ısınmayla insanlığı ve gezegeni uçurumun kenarına ittiğini vurgulayarak “Kendi mezarımızı kazıyoruz,” ifadelerini kullandı. Paris İklim Anlaşması’ndan sonra geçen altı yılın kayda geçen en sıcak yıllar olduğuna dikkat çeken Guterres, “Biyolojik çeşitliliğe zulmettiğimiz, kendimizi karbonla öldürdüğümüz, doğaya tuvaletmiş gibi davrandığımız, daha derine deldiğimiz, kazdığımız yeter,” diyerek tüm uluslararası camiaya 1,5 derece hedefine ulaşabilmek için somut eylem çağrısı yaptı.
• ABD Başkanı John Biden da “Önümüze çıkan bu muazzam fırsatı değerlendirecek miyiz, yoksa gelecek nesilleri acı çekmeye mahkum mu edeceğiz?” diyerek tüm dünyayı hemen harekete geçmeye davet etti, ABD ayrıca Birleşmiş Milletler’e Paris Anlaşması’na yönelik taahhütlerini güncelleyen yeni stratejisini sundu.
• Hindistan Başbakanı Narendra Modi de Hindistan’ın 2070’de net sıfır karbon emisyonu hedefine ulaşmayı planladığını açıkladı. 2030’a kadar enerji ihtiyacının yüzde 50’sini yenilenebilir enerjiden karşılayacağını vurgulayan Modi, “Öngörülen karbon emisyonları 2030’a kadar 1 milyar ton azalacak,” dedi.
• Zirveye fiziksel olarak katılmayan Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping gönderdiği yazılı açıklamada, Çin’in yeşil ve yenilenebilir enerji kaynaklarına geçişini hızlandıracağını belirtti ve iklim değişikliğiyle mücadelede gelişmiş ülkelerin gelişmekte olan ülkelere daha çok destek olması gerektiğini vurguladı.
• Türkiye, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nde gelişmiş ülkeleri işaret eden Ek-1 kategorisinden ayrılmaya yönelik talebini geri çekti. Çevre ve Şehircilik Bakan Yardımcısı Mehmet Emin Birpınar, kararın Türkiye’ye sağlanan 3,2 milyar dolarlık fona karşılık “iyi niyet” göstergesi olarak alındığını açıkladı.

Kaynak: https://www.isoyesilblog.com/cop26-gundem-glasgowda-neler-oluyor/